Page 112 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 43
2. ÜNİTE : BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI SİYASETİ (1302-1453) > 2.4. Balkan Fetihleri
Kavram : Rumeli
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı RUM-RUMELİ / ROMA-BİZANS-OSMANLI 15 dk.
Çalışmanın Amacı Coğrafi ve etimolojik özellikleri bakımından Rumeli kavramının oluşumunu açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen harita ve bilgileri dikkate alarak soruları cevaplayınız.

Harita 1: Osmanlı Devleti döneminde Rumeli toprakları
Rum ne demek?

Rum: “Romalı, Roma’ya mensup” anlamındaki Romaio isminin Arapça’ya geçmiş şeklidir. Rûm
kelimesi, Arap-İslâm kaynaklarında Romalılar, Bizanslılar ve İslâm topraklarında yaşayan Rumlar
için kullanılmıştır. İslâm dünyası, Bizanslıları Rum; ülkeleri olan Doğu Roma İmparatorluğuʼnu
da Bilâdü’r-Rum veya Memleketü’r-Rum diye tanıyordu. Anadolu Türk-İslâm hâkimiyetine geç-
tikten sonra Rum ismi, vaktiyle Bizans idaresindeki Anadolu’yu gösteren bir coğrafî isim olarak
yaşamıştır. Osmanlıların Tokat-Sivas çevresini fethettikten sonra bu bölgeyi Rum eyaleti adıyla
teşkilâtlandırmaları da bu sebeptendir.

Rumeli adı nereden gelir?

Rumeli, Osmanlı döneminde 15. yüzyıldan itibaren Balkanların güneyine verilen addır. Aslı “Rum
İli” olan coğrafik terim, zamanla “Rum Eli” olarak söylenmiştir. Rumeli sözündeki “Rum” keli-
mesi, “Doğu Roma İmparatorluğu sınırları içinde olan toprak, halklar” anlamıyla kullanılmıştır.

Rumeli Coğrafyası neresidir?
Osmanlıların Balkan Yarımadasıʼna verdikleri coğrafî isim ve bu bölgeyi içine alan eyalettir.
Rumeli Eyaleti, 1530 yılında Türkiye’nin Trakya bölgesi, Makedonya, Bosna-Hersek, Arnavutluk,
Kosova Cumhuriyeti, Karadağ ve Bulgaristan’ın tamamı, Romanya, Moldova ve Ukrayna’nın Ka-
radeniz sahili, Yunanistan ana karası, Rodos, İstanköy ve Midilli adaları, Hırvatistan’ın Dalmaçya
kıyıları ve Sırbistan’ın Tuna ve Sava nehirlerinin güneyinde kalan bölümünü içine almaktadır.
Osmanlılar 1540’lara kadar Balkan coğrafyasında fethettikleri yerlerde oluşturdukları idarî birime
Rumeli Eyaleti, bölgeye ise Rumeli adını vermişlerdir.
1530’da 26 sancak ve bir vilayetten meydana gelen Rumeli Eyaleti, Osmanlı Devleti’nin askerî,
idarî ve ekonomik yönden en önemli eyaletidir. Buraya tayin edilen beylerbeyiler hep önde gelen
ve güvenilir devlet adamları olmuşlardır.

Ahmet Özkılıç vd., Osmanlı Yer Adları: I - Rumeli Eyaleti (1514-1550). Düzenlenmiştir.

79