Page 204 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 77
3. ÜNİTE : DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SAVAŞÇILAR VE ASKERLER > 3.3 Yeniçeriler ve Devşirmeler
Kavram : Yeniçeri
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Çalışmanın Adı SON YENİÇERİ 20 dk.

Çalışmanın Amacı Yeniçerilerin Osmanlı ordusundaki yerini analiz edebilme.
Yönerge : Görsellerden ve metinden hareketle soruları cevaplayınız.

SON YENİÇERİ

Görsel 1 Görsel 2

Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından kısa bir süre önce, Yarbay Mustafa Kemal, 11 Mayıs 1914
günü Sofya’da Osmanlı Askerî Ataşesi sıfatı ile katıldığı kıyafet balosunda kendisine askerî müzeden
bir yeniçeri kıyafeti getirterek kuvvetle muhtemeldir ki mensup olduğu devletin tarihindeki gücünü ha-
tırlatarak Avrupalı elçilere bir mesaj vermek istiyordu.
Geniş ve bol ışıklı salonda devam eden muhteşem gecede, gösterişli bir yeniçeri kıyafetiyle içeri girdi.
Mustafa Kemal’e çevrilen bütün gözler O’na hayranlıkla bakıyordu. Orada bulunan Bulgar Kralı Ferdi-
nand, Mustafa Kemal’i yanına davet ederek iltifatlarda bulunuyor, kıyafetinden ve başarısından dolayı
da tebrik ediyordu.
Mustafa Kemal’e yeniçeri kıyafetini giydiren neydi? Kimdi bu yeniçeriler?
Osmanlı tarihine damgasını vuran, birçok zaferde büyük rol oynayan yeniçeriler, Osmanlı ordusunun
daimi ve maaşlı askerlerinden oluşan kapıkullarının en önemli sınıfını oluşturuyordu. Türkçe asker
demek olan “çeri” ile “yeni” kelimelerinin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan yeniçeriler, Osmanlı Devle-
ti’nin yeni fetihleri gerçekleştirmesi ve ele geçirdiği yerleri muhafaza etmesi için padişahın emir ve ku-
mandası altında daimi bir ordunun ihtiyacını karşılıyordu. Bu nedenlerle I. Murad zamanında kurulan
Yeniçeri Ocağına asker alımları Hıristiyan savaş esirlerinin alımıyla başlıyor daha sonra devşirme yo-
luyla devam ediyordu. Acemi Ocağında yetiştirilen askerler daha sonra Yeniçeri Ocağına alınıyorlardı.
Başlarına börk ismi verilen beyaz keçeden bir başlık giyiyorlardı. Ocağın en büyük komutanı Yeniçeri
Ağası’ydı. Ulûfe denilen maaşlarını üç ayda bir alıyorlardı. II. Murad döneminde önemli bir askerî güç
haline gelen yeniçerilerin sayısı Fatih Sultan Mehmet döneminde daha da artırıldı. Bu durum merkezi
otoritenin güç kazanmasında çok etkili olmuştu. Kanuni Sultan Süleyman döneminin sonuna kadar
ocağın kanun ve nizamlarına uyulması yeniçerileri döneminin en güçlü ordusu yapıyor ve bu ordu
Osmanlının başarılı fetihler gerçekleştirmesinde önemli bir rol oynuyordu.
Zamanla Yeniçeri Ocağında görülen bir takım disiplinsiz durumlar: Yeniçerilerin askerlik dışında başka
işlerle uğraşmaları özellikle de esnaflık yapmaları, evlenmeleri, ocağa devşirme dışında alımların ol-
ması gibi nedenlerle III. Murad döneminde ocağın nizamı bozulmaya başladı. Bu bozulma sürecinde,
yeniçerilerin devlete karşı isyan etmeleri toplumsal asayişi sarsan olaylar yaşanmasına neden oldu.
Ocaktaki bozulmanın artık düzeltilemeyeceği anlaşılınca, Yeniçeri Ocağı 1826’da II. Mahmut tarafın-
dan kaldırıldı.

141