Page 46 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 10
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 23
1. ÜNİTE : YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ > 1.5. Haçlılar Karşısında Türkler
Kavram : Haçlı Seferleri
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı HAÇLILAR VE HAÇLI SEFERLERİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Haçlı Seferlerinin sebepleri ve sonuçlarını kavrayabilme.

Yönerge : Metin ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

HAÇLILAR VE HAÇLI SEFERLERİ
Dönemin Müslüman tarihçilerinin “Franklar” ke-
limesiyle ifade ettiği Haçlılar tabiri, Doğu’da ilk
defa Osmanlılar tarafından Fransızca “Croisades”
kelimesinin karşılığı olarak “Ehl-i salib”, Araplar
tarafından da “Salîbiyyûn” şeklinde kullanılmaya
başlanmıştır. Bu seferlere katılanlara giysilerinin
üstünde haç işareti taşıdıkları için bu ad verilmiştir.
1096 yılında başlayan Haçlı seferleri, 1291’de Latin
Hristiyanların Doğu’da son merkezi olan Akkâ’dan
çıkarılmasına kadar süren yaklaşık iki yüzyıllık bir
dönemi kapsar. Bu dönem içinde dokuz büyük sefer
düzenlenmiş, bu seferler arasında bazı küçük giri-
şimler de olmuştur. Daha sonra Türk-İslâm dünya-
sına karşı yapılan bütün savaşlar da Haçlı Seferleri
olarak değerlendirilmiştir.
Batı dünyası, Haçlı Seferleri’nin asıl etkeninin dinî
unsurlar olduğu kanaatindedir. Ancak seferlerin si-
yasi sosyal ve ekonomik olmak üzere çeşitli sebeple-
ri vardır. Haçlı seferi düşüncesi ortaya atıldığı sırada
Avrupa’da yıllardan beri süregelen açlık, yoksulluk
ve toprak azlığı gibi sıkıntıların doğurduğu kargaşa-
nın yanında ücretli askerlik anlayışı ve kolonizatör
bir taşma hareketi de başlamış bulunuyordu. Avrupa Görsel 1: Haçlıların Kudüs’ü işgalini tasvir eden bir minyatür
toplumu üzerinde en büyük etkiye sahip bulunan ki-
lise hem düzenin bozukluğuna çare arıyor hem de gittikçe artan gücünü Doğu’ya hâkim olmak için
kullanmak istiyordu. Kilise, Doğu’ya yapılacak bir seferin sağlayacağı faydaları topluma yayarken
dinî motifi ön plana çıkarmaktaydı. Haçlı seferlerine katılanlara günahlarının affını ve uhrevî mükâfat
vaat eden kilise, siyasi amacını gerçekleştirmek için dinî motiften faydalanmıştır. “Kutsal toprakla-
rı kurtarma” sloganı, Haçlı Seferleri’nin hedefini açıklamaktan ziyade kamufle etmek maksadıyla
kullanılmıştır. Zira bu seferlerin hedefi olarak gösterilen Kudüs, Hz. Ömer tarafından fethedildiği
638 yılından beri Müslüman hâkimiyetindeydi. Batı Hristiyanları bu duruma en küçük bir tepki gös-
termemiş, Bizans ise durumu kabullenmişti. 1096 yılında başlayan Birinci Haçlı Seferi’nin orduları
daha Kudüs’e ulaşmadan ve ulaşacağı da henüz belli değilken Avrupalıların önce Urfa’da, ardından
Antakya’da Haçlı Devletleri kurmaları onların maksatlarını açıkça ortaya koymuştur. Dokuz büyük
sefer düzenleyen Haçlılar, I. Haçlı Seferi dışında başarısız olmuşlardır.
Haçlı Seferleri’nin siyasi, sosyal ve ekonomik olmak üzere ciddi anlamda sonuçları olmuştur. Feo-
dalite zayıflarken merkezî krallıklar güç kazandı. Kiliseye duyulan güven azaldı. Türklerin Batıya

43