Page 41 - Tarih 10 | Kavram Öğretimi Kitabı
P. 41

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
         19      TARİH 10                                               Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı
                 Kavram Öğretimi
          1. ÜNİTE    : YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ> 1.5. Haçlılar Karşısında Türkler
          Kavram      : Derebeyi
          Genel Beceriler  : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
          Alan Becerileri  : Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

          Çalışmanın Adı                        DEREBEYLİK SİSTEMİ                               15 dk.
          Çalışmanın Amacı  Derebeylik sisteminin işlerliğini yitirme sürecini değerlendirebilme.

          Yönerge: Metin ve görsellerden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.


                                                   Derebeyi
                                                     Orta  Çağ’da  bilinmeyen  “feodalizm”  (derebeylik)
                                                     terimi XVII ve XVIII. yüzyıldan itibaren, Orta Çağ
                                                     kaynaklı  bir  kelime  olan  ve  günümüzde,  çiftçiler
                                                     için genelde ağır şartlar yaratan belli yetki alanla-
                                                     rına  ve  ekonomik  gelirlere  sahip  mülk  anlamına
                                                     gelen “feudum”la ilgili derebeylik hakları için kul-
                                                     lanılmaya başlanır. Fakat bir süre sonra eski düzene
                                                     ait toplumsal sisteminin tamamı için kullanılır hâle
                                                     gelir. Bu şekilde tarihî hukuki sözlükten çıkarak si-
                                                     yasi sözlüğe ve resmî söyleme girer ve buradan da
                                                     giderek her türlü kötülük anlamına gelen jenerik bir
                                                     terim hâlini alır. XIX. yüzyıl ile XX. yüzyıl başla-
                                                     rındaki tarihî siyasi analizlerde veya başka yazılarda
          derebeylik (feodalizm) terimi, en güçlü iktidar biçimlerinden birini oluşturduğu Orta Çağ’ı çağrıştırır.
           Marc Bloch’a göre derebeylik (feodalizm)
           her şeyden önce bir toplum türüdür ve kişi-
           sel bağlılık ilişkilerinin gelişmesine, resmî
           gücün bölünmesine ve savaşçı sınıfın ege-
           menliğine  dayanır.  François-Louis  Gans-
           hof’un tanımına göre ise derebeylik (feo-
           dalizm), “vasal’ adı verilen hür bir insanın,
           “derebeyi” adı verilen başka bir hür insana
           karşı başta askerî açıdan olmak üzere itaat
           ve hizmet yükümlülükleri ve derebeyinden
           vasala da koruma ve geçindirme yükümlülükleri yaratan ve destekleyen bir kurum bütünü olarak
           anlaşılmalıdır. Günümüzde çoğunlukla yeni yorumlarla zenginleştirilmiş olarak Ganshof’un teknik
           yaklaşımı tercih edilir.

                                           (Giuseppe Albertoni, “Feodalizm”, Orta Çağ: Barbarlar, Hıristiyanlar, Müslümanlar,
                              Edt. Umberto Eco, Çev.Leyla Tonguç Basmacı, Alfa Tarih, İstanbul 2014, s.212-213’ten düzenlenmiştir.)




















          38
   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46