Page 132 - Biyoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
63 BİYOLOJİ 11 Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı CEVAP ANAHTARLARI BİYOLOJİ 11
Kavram Öğretimi
Kavram Öğretimi
Sorular : Çalışma No.: 1 3. Olası cevap: Fagositoz yeteneği olan Mikroglia Hücreleri,
sinir sisteminin bağışıklık elemanlarıdır.
1. 1. Nöron sözlüğü
1. Kaliforniya, Sierra Nevada’da spermophilus beldingi türü sincaplar ile uzun vadeli araştırmalar Hücre gövdesi: Nöronun çekirdeğe sahip bölgesine verilen isim. Çalışma No.: 3
yapılmıştır. Yapılan araştırmalar sonucu bazı sincapların doğdukları yerden kilometrelerce uzağa Miyelin kılıf: Aksonların etrafını çevreleyen kılıf.
giderek başka popülasyonlara katılabildikleri gözlenmiştir. A popülasyonunda yer alan bir sincabın Dendrit: Nöronun hücre gövdesinden çıkan dallanmış kısa 1. Merdiven etkisi olmaz. Sinir demetindeki bütün sinirlerde
aynı anda aksiyon potansiyeli oluşur. Eşik değerden sonra
B popülasyonuna katılmasını popülasyon yoğunluklarındaki değişim bakımından yorumlayınız. uzantılar. uyaranın şiddetinin artması sinir hücrelerinde oluşan aksiyon
Sinaps: Aksonların sonlandığı, bir nöronu diğer nörona bağlayan- potansiyeline bir etki etmez. Çünkü uyarılan hücreler enerjiyi
tı noktalarına verilen isim. uyarandan değil kendi içinden harcar.

Akson: Nöronun hücre gövdesinden çıkan ince uzun uzantı.
2. Ya hep ya hiç yasası, uyaranlar eşik değerin üzerinde ise,
2. a) A: Motor Nöronu B: Duyu Nöronu sinir hücresi üzerinde aynı büyüklükte aksiyon potansiyeli
b) oluştururlar. Aksiyon potansiyeli büyüklüğü eşik değerin
Nöron kısımları A nöronu B nöronu üzerindeki uyaran büyüklüğünden bağımsızdır.
Hücre gövdesi 3 2 3. a) Uyarı şiddeti: Bir Sinirde impuls meydana getiren faktörün
Dendrit 1 7 miktarına denir.
b) Eşik değer: Bir nöronda impuls oluşturan en küçük uyarı
Akson 6 5
2. Aşağıdaki tabloda verilen canlı örneklerinden yola çıkarak bu canlıların popülasyon dağılım şekil- şiddetine eşik değer (eşik şiddeti) denir.
lerini yazınız. Miyelin kılıf 4 9 c) Aksiyon potansiyeli: Sinir kas gibi uyarılabilir hücrele-
Sinaptik uç 10 8 rin uyarılması sonucunda hücrede oluşan cevaba aksiyon
potansiyeli denir.
Popülasyon Örneği Dağılım Şekli 3. Duyu Nöronu: Dışarıdan gelen uyarıyı (Örn:Elimize diken batma-
sı) alan ilk nörondur. Bu nedenle getirici nöron olarak isimlendirilir. Çalışma No.: 4
Ara Nöron: Duyu nöronu ile Motor nöronu arasındaki bağ- 1.
Karahindiba gibi rüzgârla tozlaşan bitkiler, rüzgârın etkisiyle farklı lantıyı sağlayan nörondur. Bu nedenle bağlantı nöronu olarak
yerlere yayılarak dağılım gösterir. isimlendirilir. Duyu nöronundan gelen iletiyi işler, anlamdırı-
lır ve oluşturduğu yanıtı motor nörona aktarır. Motor Bölümü Otonom Sinirler
Motor Nöron: Ara nörondan gelen yanıtı tepki organına taşıyan
nörondur. Bu nedenle götürücü nöron denir. Motor nöron saye-
Kurtlar, grup oluşturarak avlanma ya da savunmanın etkisini ve sinde elimize diken baktığında tepki verir ve elimizi geri çekeriz.
üreme şanslarını artıracak şekilde dağılım gösterir. Çevresel Sinir Sistemi
Çalışma No.: 2
Bazı küçük adalarda yuvalanan kuşlar, komşular arasındaki sal- 1. • Glia hücrelerinin görevlerini 4 başlık altında toplaya- Somatik sinirler
dırgan davranışlar nedeniyle birbirlerinden fiziksel olarak ayrıla- biliriz:
cak şekilde dağılım gösterir. • Sinir hücrelerini sarmak ve destek olmak Duyu Bölümü
• Sinir hücrelerine besin ve O taşımak
2
• Sinir hücrelerini patojenlere karşı savunmak
3. TÜİK verilerine göre 2007-2020 yılları arasında Türkiye’nin nüfus ve yıllık nüfus artışındaki deği- • Miyelin kılıf oluşturmak
şimler aşağıdaki grafikte verilmiştir. Verilere göre Türkiye’nin yaş dağılımı hangi piramide uygun- 2. Sinir Sistemi
dur? Açıklayınız. Beyincik Pons Omurilik Soğanı
Oligo- dendro- sitler √ Omurilik Arka Beyin
Nüfus ve yıllık nüfus artış hızı, 2007-2020
Artış hızı (Binde)
Nüfus (milyon)
86 30 Schwann Hücre- leri √
84
82 25 Talamus Hipotalamus Epitalamus
80 Merkezi Sinir Sistemi Orta Beyin Ara Beyin
78 20 Astro- sitler √
76 13,1 13,4 13,9
74 15
72
70 5,5 10 Mikrog- lia √
68 5 Beyin Ön Beyin Uç Beyin
66
70,6 71,5 72,6 73,7 74,7 75,6 76,7 77,7 78,7 79,8 80,8 82,0 83,2 83,6
64 0 Ependim Hücreleri √
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2. a) Uç beyin: Beyin kabuğu (korteks) denilen kısım bulunur.
b) Ara beyin: Talamus, hipotalamus, epitalamus bulunur.
Artış hızı Nüfus c) Orta beyin
Özellikler/Hücre İsimleri Sinir sisteminin ba- ğışıklığını sağlarlar. Çevresel sinir sisteminde iletim sisteminin artmasına yardımcı olurlar. Beyin ve omurilikte sayıca fazla bulu- nurlar. Merkezi sinir siste- minde iletim hızının artmasına yardımcı olurlar. Nöronların iyon den- gesinin korunmasını sağlarlar. 3. d) Arka beyin: Beyincik, pons, omurilik soğanı bulunur.
Merkezî sinir sistemi: Talamus, omurilik soğanı, beyin kabuğu,
pons, orta beyin, hipotalamus, omurilik, beyincik, epitalamus
Çevresel sinir sistemi: Duyu bölümü, motor bölümü, oto-

128 nom sinirler, somatik sinirler 129
Hazırlayan: Serpil AKTEPE