Page 62 - Felsefe 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Kavram Öğretimi 34
FELSEFE 11

3. ÜNİTE : 15. YÜZYIL-17. YÜZYIL FELSEFESİ > 3.2. 15. Yüzyıl-17. Yüzyıl Felsefesinin Ayırıcı Nitelikleri > 15. Yüzyıl-17. Yüzyıl
Felsefesinde Öne Çıkan Görüşler
Kavram : Ütopya
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Felsefi Kavram ve Bilgi Edinimi Becerisi

Çalışmanın Adı ÜTOPYADAN DİSTOPYAYA 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ütopya ve distopya arasındaki farkı ayırt edebilme.

1. Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Şimdiye kadar öngörülen veya uygulanan hiçbir devlet tarzı, mutlak anlamda insan mutluluğunu sağla-
yamamıştır. Bu yüzden insanlar yeni devlet arayışlarını sürdürmektedirler. Bu çabalar kapsamında düş
gücüne dayalı hayalî devlet biçimleri de üretilmiştir. Bu hayalî düzen tasarımlarına olmayan yer anlamı-
na gelen ütopya denir. Ütopya hiçbir yerde bulunmayan düşsel bir devlettir. Ütopyalar, istenen ütopyalar
ve istenmeyen ütopyalar (distopya) olmak üzere ikiye ayrılır.
Bilinen ilk ütopya eseri Platon’a aittir. Bu tür metinlere “ütopya” adını veren kişi ise bir Rönesans dü-
şünürü olan Thomas More’dur (Tomıs Mor). Ütopyada amaç insanların mutlu olmasını sağlamaktır. Bu
mutluluk, farklılığın olmaması üzerine kurulmuş bir mutluluktur. İnsanların giyimlerinden davranışlarına,
düşüncelerinden hissettiklerine kadar mümkün olduğunca birbirlerine benzemeleri, mutluluğun ön ko-
şulu olarak görülür. En önemli ütopyalar; Platon’un Devlet, Fârâbi’nin El Medînetü'l-Fazılâ, Thomas Mo-
re’un Ütopia, Tommaso Campenella’nın (Tomazo Kampanella) Güneş Ülkesi, Francis Bacon’ın (Frensis
Beykın) Yeni Atlantis adlı yapıtlarıdır.
Eski Yunancada “kötü ya da zor yer” anlamına gelen distopya günümüzdeki anlamıyla ilk kez John
Stuart Mill (Can Stuvırt Mil) tarafından kullanılmıştır. Distopyalarda toplumları gelecekte bekleyen teh-
likeler gösterilmektir. Bu tehlike, bazen, makineleşen bir toplumda insanın duygu, düşünce ve değer
sistemleri ile yok olup gitmesi bazen de insan özgürlüklerinin, demokratik hakların kurulacak bir despotik
devlet tarafından yok edilmesi biçiminde ortaya çıkmaktadır. En önemli distopyalar; Aldous Huxley’in
(Aldıs Haksliy) Cesur Yeni Dünya, George Orwell’ın (Corc Orvel) 1984, Ray Bradbury’nin (Rey Bradböri)
Fahrenheit 451 adlı yapıtlarıdır.
1. Düşünürler neden ütopya yazma ihtiyacı duymuşlardır? Yazınız.

2. Ütopya ile distopya arasındaki temel farklılıklar nelerdir?

2. Yönerge: Yukarıdaki metinden edindiğiniz bilgileri kullanarak aşağıdaki boşlukları doldurunuz.

Ütopya

İstenen ütopya

George Orwell - 1984

Thomas Moore - Ütopia

59
Hazırlayan: Sibel KAYALI