Page 22 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

10
10
FİZİK 11
1. ÜNİTE : KUVVET VE HAREKET > 1.4. Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket
Kavram : Limit Hız
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı YAĞMUR DAMLASININ ULAŞTIĞI HIZ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Yağmur damlası modeli ile limit hızı açıklayabilme.

• Yağmur damlaları kilometrelerce yüksekten düştüğü hâlde neden canımızı acıtmaz?

Yönerge: Metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

YAĞMUR DAMLASININ ULAŞTIĞI HIZ

Ben bir yağmur damlasıyım. Bu kavram öğretiminde size ken-
dimden bahsedeceğim.
Atmosferdeki su buharı toz parçacıkları üzerinde yoğunlaşarak
beni meydana getirir. Diğer kardeşlerimle birleşerek büyüdükçe
suyun yüzey gerilimi nedeniyle küresel bir şekil almaya başla-
rım. Yere doğru düşmeye başladığımda ise hava molekülleri-
nin oluşturduğu sürtünme nedeniyle alt kısımlarım düzleşmeye
başlar ve küresel şeklimi kaybederim.
Yere doğru düşerken sık sık diğer kardeşlerimle çarpışır ve bu
süreç sonunda daha büyük su damlalarına dönüşebilirim. Çok
büyüdüğümde (çapım yaklaşık 5 milimetreye ulaştığında) ise
hava sürtünmesinin şeklimde sebep olduğu değişim nedeniyle
dağılır ve daha küçük yağmur damlacıklarına dönüşürüm. Bu
nedenle her birimizin büyüklüğü birbirinden farklıdır.
Hızımız büyüklüğümüze bağlı olarak değişir. Kütle çekim kuvveti etkisiyle yere doğru düşerken, üzerime
etki eden kütle çekim kuvveti ile hava moleküllerinin oluşturduğu sürtünme kuvveti dengelendiğinde sa-
bit bir hızla hareket etmeye başlarım. Sahip olduğum bu sabit hız limit hızdır. Havadaki hızımı etkileyen
değişkenler vardır. Sahip olduğum limit hız; havanın yoğunluğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazen
çiseleyerek bazen sağanak olarak bazen de farklı açılarla yeryüzüne inerim. Çapım yaklaşık 5 milimetreye
ulaştığında saniyede yaklaşık 10 metre (yani saatte 36 kilometre) hızla hareket ederim. Daha küçükleri-
mizin hızı ise daha düşüktür.

Sorular

1. Limit hız kavramını metni dikkate alarak tanımlayınız.

2. Verilen metne göre yağmur damlasının limit hızını etkileyen faktörler nelerdir?

3. Hava sürtünmesi olmasaydı yağmur damlasının hızı hakkında ne söylenebilirdi?

19
Hazırlayan: Yavuz CEYLAN