Page 57 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

33 FİZİK 11

1. ÜNİTE : KUVVET VE HAREKET > 1.9. Denge ve Denge Şartları
Kavram : Ağırlık Merkezi
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı YER ÇEKİMİ 20 dk.
Çalışmanın Amacı Ağırlık merkezini dengeye etkisiyle açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

YER ÇEKİMİ

Bir cisme etki eden kütle çekim kuvveti ağırlık olarak adlandırılır ve ağırlık kavramı yer çekimi ivmesinin
varlığı ile açıklanır. Bu nedenle yer çekiminin olmadığı yerde cismin ağırlığından da ağırlık merkezinden
de söz edilemez.
Yer çekiminin olduğu bir ortamda asılan ya da desteklenen cisimler ağırlık merkezi doğrultusunda ise
yatay dengede kalabilir. Aşağıdaki Şekil 1’de O noktasından asılan ve yine aynı noktadan desteklenen
bir çubuk verilmiştir. Çubuğun her iki durumda -yatay denge sağlanması sebebiyle- ağırlık merkezinin O
noktası olduğu söylenebilir.

İp

Yatay
O

O
Yatay

Şekil 1: Asılan ve desteklenen çubuk

Bu çubuk, O noktasının dışında farklı bir noktadan asıldığında ya da desteklendiğinde yine yatay denge-
de olması için Şekil 2’deki gibi çubuğa ağırlık eklenir. Eklenen bu ağırlıkla birlikte çubuğun ağırlığı yeni
bir ağırlık merkezinin oluşmasına neden olur. Çubuğun bu durumda yatay dengesinin sağlanması için
asıldığı ya da desteklendiği noktanın oluşturduğu tepki kuvvetlerinin yeni bir doğrultudan veya sistemin
ağırlık merkezi doğrultusundan geçmesi gerekir.

İp

Yatay
O

O
Yatay

Şekil 2: Ek cisim asılan çubuk

54