Page 79 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

46 FİZİK 11

2. ÜNİTE : ELEKTRİK VE MANYETİZMA > 2.3. Düzgün Elektrik Alan ve Sığa
Kavram : Sığa (Kapasite)
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı HANGİSİ DAHA ÇOK ALIR? 15 dk.
Çalışmanın Amacı Sığa (kapasite) kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Hilal öğretmen “Bir litrelik su şişesi mi yoksa beş litrelik su şişesi mi daha çok su ile doldurulabilir?” soru-
su ile derse başladı. Öğrenciler hep bir ağızdan beş litrelik su şişesinin daha çok suyla doldurulabilece-
ğini söylediler. Bu cevap üzerine Hilal öğretmen şu açıklamayı yaptı: “Su şişelerine hacimlerinden fazla
su koyulursa su bu kaplardan taşar. Kapların alabileceği su miktarı kapasitelerini belirler. Beş litrelik su
şişesinin hacmi bir litrelik su şişesinin hacminden daha büyük olduğu için kapasitesi de daha fazladır.
Benzer şekilde elektronik cihazlarda da elektrik yükleri depolanır ve elektronik cihazların yük depola-
yabilme kapasiteleri vardır. Bu kapasite sığa olarak bilinir.
Yandaki görselde yük depolayan elektronik bir cihaz
görülmektedir. Su şişelerinin üzerinde şişenin hacmi-
nin kaç litre olduğunun belirtilmesine benzer olarak
cihazın üzerinde de ne kadar yük depolayabilece-
ğine dair değer, μF (Mikro Farad) cinsinden belirtil-
miştir. Cihazda yükü depolamak amacıyla paralel iki
levha kullanılır. Levhalar gerilime bağlanarak yükle-
nir. Yükleme işlemi bittikten sonra gerilimden ayrılan
levhaların yükleri, üzerlerinde kalır. Bu şekilde lev-
halara yük ve dolayısıyla elektriksel potansiyel enerji
depolanmış olur. Sığa -birimi Farad-, plakalar ara-
sındaki elektrik yükünün -birimi Coulomb- levhalar
arasında oluşan gerilime -birimi Volt- oranına eşittir.”
Görsel: Elektronik devre cihazı

Sorular

1. Metinden edindiğiniz bilgilerden hareketle sığa kavramını kendi cümlelerinizle tanımlayınız.

2. Sığa kavramını günlük hayattan örneklerle açıklayınız.

3. Metinde verilen sığa, elektrik yükü ve gerilim arasındaki ilişkiden yararlanarak levhalarda depola-
nan yük miktarı ile ilgili anlamlı bir cümle oluşturunuz.

76
Hazırlayan: Dr. Belgin SÖNMEZ