Page 102 - Kimya 10| Kavram Öğretimi Kitabı

61 KİMYA 11

3. ÜNİTE SIVI ÇÖZELTİLER VE ÇÖZÜNÜRLÜK > 3.4. Çözünürlük > 3.4.1. Çözeltileri Çözünürlük Kavramı Temelinde Sınıflan-
dırma
Kavram : Çözünürlük
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi
Çalışmanın Adı DOYMUŞ MU DOYMAMIŞ MI? 15 dk.
Çalışmanın Amacı Çözünen madde miktarı üzerinden çözelti türlerini açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Türk kahvesini nasıl içtikleri sorulduğunda, insanlar damak tadına uygun olarak az şekerli, orta ve çok
şekerli gibi terimler kullanır. Kahvehane ya da kafelerde Türk kahvesi hazırlanırken sade kahveye şe-
ker eklenmez, az şekerli kahve 1 çay kaşığı şeker, orta şekerli kahve 2 çay kaşığı şeker, çok şekerli
kahve 3 çay kaşığı şeker kullanılarak yapılır.
Çözeltiler çözünme miktarlarına göre doymamış, doymuş ve aşırı doymuş olarak sınıflandırılır. İki çözelti
birbirleriyle karşılaştırılırken seyreltik ve derişik çözelti olarak adlandırılır.
Çözebileceği miktardan daha az çözünen içeren çözeltilere “doymamış”, çözebileceği kadar çözünen
içeren çözeltilere “doymuş”, çözebileceğinden daha fazla miktarda çözünen içeren çözeltilere ise “aşırı
doymuş çözeltiler” denir. Aşırı doymuş çözelti hazırlamak için şartları biraz değiştirmek gerekebilir. Aşırı
doymuş çözeltiler kararsızdır. Başlangıçta dipte katısı yoktur; ancak bekletildiğinde dipte katı oluşabilir.

BİLGİ KUTUSU

Maddelerin belirli şartlar altında 100 g suda çözünen madde miktarlarını çözünürlük olarak ta-
nımlayabiliriz.
Tuz ve şekerin 20 C deki çözünürlükleri
o
Tuz NaCl (sodyum klorür) 36 g / 100 g su
Çay şekeri C H O (sakkaroz) 216 g / 100 g su
11 22 11

1. Tabloda verilen çözeltileri çözünen miktarlarına göre sınıflandırarak uygun kutucukları işaretleyiniz.
(Bilgi kutusundan yararlanınız.)

Çözelti Çözücü Çözünen Doymuş Doymamış Aşırı Doymuş
a 1000 g su 350 g tuz
b 500 g su 180 g tuz
1087 g şeker
c 500 g su
(katısı ile dengede)
217 g şeker
ç 100 g su
(dipte katı yok)

2. a ve b çözeltilerini birbirlerine göre sınıflandırmak isteseniz hangi isimleri verirdiniz. Görüşlerinizi
belirterek tartışın.

100
Hazırlayan: Harun BACANLI