Page 20 - Biyoloji 12 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı BİYOLOJİ 12 8
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : GENDEN PROTEİNE > 12.1.2. Genetik Şifre ve Protein Sentezi > 12.1.2.3. Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji
Uygulamaları
Kavram : Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar, Rekombinant DNA
Genel Beceriler : Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı TASARIM ORGANİZMALAR 20 dk.
Çalışmanın Amacı Genetiği değiştirilmiş organizma ve rekombinant DNA kavramlarını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bilim insanları istenilen özelliklerdeki genleri; bitki, hayvan ve mikroorganizmalara özel yöntemlerle ak-
tarabilmektedir. Bu özel yöntemlerden biri rekombinant DNA teknolojisidir. Rekombinant DNA teknolo-
jisinde, bir canlının DNA’sındaki istenilen özelliğe ait gen kesilerek, farklı bir canlının DNA molekülüne
eklenir. Rekombinant DNA’nın aktarıldığı canlılar, yeni genetik özellikler kazanır. Günümüzde bu yön-
tem ile pek çok canlı türünün genetiği değiştirilmiştir. Mısır, domates, patates, pirinç, soya, buğday, ka-
bak, balkabağı, kanola, ayçiçeği, yer fıstığı gibi bitkilerin genleri değiştirilerek daha dayanıklı ve verimli
canlılar elde edilmeye çalışılmıştır. Genetiği değiştirilmiş bu ürünler; sucuk, salam, sosis gibi kırmızı
etin kullanıldığı ürünlerin, et suyu tabletlerinin, çikolatalı ürünlerin, süt tozunun, hazır çorbaların, çeşitli
meşrubatların, mısır yağının, bebek mamalarının ve hayvan yemlerinin üretiminde kullanılır. Bununla
beraber inek, koyun, keçi gibi bazı hayvanlarda et ve süt verimini yükseltmek için günümüzde gen de-
ğiştirme çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca aşı, hormon, ilaç üretimi gibi alanlarda da genetiği değiştirilmiş
organizmalardan yararlanılmaktadır.
Hayatımızın her alanında karşımıza çıkan genetiği değiştirilmiş organizmalardan elde edilen ürünlerin
insan sağlığı için tehlike teşkil edip etmediği, hâla tartışılan bir konudur. Bazı bilim insanları, genetiği
değiştirilmiş organizmaların insan sağlığına zararlı olabileceğini savunmaktadır.

Bakteri Plazmit

Bakteri plazmiti ve
istenilen geni taşıyan
DNA’nın izole edilmesi

Kesilen genin DNA ligaz ile Plazmit ve istenilen geni taşıyan
plazmite yapıştırılması DNA’nın restriksiyon enzimiyle
kesilmesi

Elde edilen rekombinant
DNA’nın bakteriye aktarılması

Rekombinant DNA içeren bitkilerin çoğaltılması

Görsel 1: Rekombinant DNA ile bakteriden gen klonlanması

17