Page 53 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

27 FİZİK 12

4. ÜNİTE : ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE > 4.3. Radyoaktivite
Kavram : Radyoaktivite
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ATOM ÇEKİRDEĞİNİN PARÇALANMASI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Radyoaktivite kavramını açıklayabilme.

Yönerge: Metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

X­ışınları 1895 yılında Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen (Vilhelm Konrad Rontgın) tarafından keş-
fedilmişti. 1897’de Fransız kim yacı Henri Bequerel (Henri Bekurel), floresans çalışmaları sırasında uran-
yum bileşiklerinin gözle görülmeyen ve fotoğraf filmine etki eden ışınlar yaydığını deneylerle gösterdi.
Bu olay Bequerel’e uranyumdan yayılan bir çeşit ışınımın (X­ışınları gibi) fotoğraf plakasına ulaşarak
onu etkilediğini düşündürdü. Benzer deney ler Marie ve Pierre Curie (Meri ve Piyer Küri) tarafından po-
lonyum ve radyum elementleri ile yapıldı. Bu araştırmalar; ağır kimyasal elementlerin kararlı olmadığını,
sonuçta kendiliğinden bozunduğunu, bunun la birlikte dışarıya ışınım (enerji) yaydığını ortaya koydu.
Yapılan deneyler bu elementlerin gözle görülmeyen üç çeşit ışıma yaydıklarını göstermiştir. Bir atom
çekirdeğinin parçalanması sonucu ortaya çıkan helyum çekirdeklerine (2 proton, 2 nötron) alfa parçacık­
ları denir. Alfa ışınları bu parçacıkların yayılmasından oluşur. Beta ışınları da alfa ışımaları gibi bir atom
çekirdeğinin parçalanmasından oluşur. Bu parçalanmada çekirdekten 2 proton değil, bir elektron veya
bir pozitron ayrılır. Gama ışınları, atomun sahip olduğu fazla enerjinin atomun çekirdeğinden ayrılma-
sıyla oluşur.
Kullanılan ışıma türleri ve radyoaktif elementler farklı olsa da tıp, sanayi, ziraat, elektronik gibi alanlar­
da radyoaktiviteden birçok farklı amaçla yararlanılır. Atom bombası ve nükleer reaktörlerde uranyum,
tiroid kanserinin teşhis ve tedavisinde ise radyoaktif iyot kullanılır. Tıbbi cihazların ve gıdaların sterilize
edilmesinde de gama ışınlarından yararlanılır. Uçak gövdesi veya doğalgaz borularının kaynak yapılan
yerleri radyoaktivite yardımıyla kontrol edilir. Röntgen ve bilgisayarlı tomogrofi gibi tıbbi teşhis cihazla­
rında da X­ışınları kullanılır. Karbon­14 yöntemi de arkeolojik bulguların yaş tayininde kullanılan en
yararlı yöntemlerden biridir.

Sorular

1. Yukarıdaki metinden yola çıkarak radyoaktivite kavramını tanımlayınız.

2. Aşağıda radyoaktivite kavramına ait şema verilmiştir. Şemayı inceleyerek eksik kısımları uygun
şekilde tamamlayınız. Atom bombası
Alfa yapımında

Radyoaktif Nerede
Işıma Türleri Kullanılır?

Radyoaktivite

Radyoaktivitenin
Marie Curie Gelişimine Katkı Toryum
Sağlayan Bilim Radyoaktif
İnsanları Elementler

3. Radyoaktivite keşfinin önemini kısaca açıklayınız.

50
Hazırlayan: Dr. Belgin SÖNMEZ