Page 57 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

30 FİZİK 12

4. ÜNİTE : ATOM FİZİĞİNE GİRİŞ VE RADYOAKTİVİTE > Ünite Sonu Çalışması
Kavram : Ünite Kavramları
Genel Beceriler : Yaratıcı Düşünme ve İnovasyon Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE ATOM KAVRAMI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Atom fiziğine giriş ve radyoaktivite ünitesinde geçen kavramlar arasındaki ilişkiyi açıklayabilme.

Yönerge: Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde metin boşluklarında numa ralarla be-
lirtilen kavramları belirleyiniz. Belirlediğiniz bu kavramları birbiriyle ilişkilendirerek ikinci bö-
lümde bir kavram haritası oluşturunuz.

1. BÖLÜM: KAVRAMLAR

Merak, bilimin gelişmesi için çok önemlidir. Maddeyi anlamakla ilgili görüşler milattan öncesine dayanmak-
tadır. Ancak bu teoriler 20. yüzyıla kadar kabul edilmiş olsa da teknolojinin de gelişmesiyle geçerliliğini yi-
tirmiştir. Günümüzde en küçüğü anlarsak en büyüğü de anlayabiliriz düşüncesi ile atom üzerine çalışmalar
yapılmaktadır. Atomun yapısı incelendiğinde bu yapının, merkezinde (I) ve (II)
dan oluşan çekirdek ile merkezden belli uzaklıklarda bulunan (III) dan oluştuğu görülmek-
tedir. Bohr atom modeline göre elektronun atomun merkezine olan uzaklığı her değeri alamaz, sadece
belli değerleri alabilir. Elektronların bulunabileceği dairesel yörüngelere (IV) denir. Elektronun
en küçük, kararlı enerji düzeyine (V) denir. Temel hâl durumunda bulunan bir elektrona ısı,
elektron veya foton kullanılarak enerji verildiği zaman elektron, bulunduğu yörüngeden üst yörüngelere
çıkar. Bu olaya (VI) denir. Üst yörüngeye çıkan elektron (VII) yaparak çok kısa
bir zaman diliminde enerjisini kaybedip kararlı yörüngeye iner. Kaybedilen bu enerji, bir ışık taneciği olarak
bilinen (VIII) olarak salınır. Bir elektronu atomdan koparmak için enerji verilebilir. Bu olay (IX)
olarak ifade edilir.
Teknolojinin gelişmesi ve yapılan deneyler sonucunda atomun temel yapı taşının proton, nötron ve elekt­
rondan oluşmadığı bulunmuştur. Atomun yapısında proton ve nötrondan daha küçük parçacıkların da
olduğu tespit edilmiş ve bu parçacıklara (X) adı verilmiştir. Bir de bu parçacıklar ile aynı kütle ye ve aynı
yük miktarına sahip olup elektrik yükü zıt işaretli parçacıklar keşfedilmiştir. Bu parçacıklara (XI) denir ve bu
parçacıkların bir araya gelmesiyle (XII) oluşur.
Atomların bazılarının doğada kendiliğinden parçalanarak yeni atomlar oluşturduğu gözlenmiştir. (XIII) ola-
rak isimlendirilen bu parçalanma tepkimelerinde, kimyasal tepkimelerden farklı ola rak atomun kendisinde
değişiklik gözlenmektedir. Açığa çıkan enerji ise kimyasal tepkimelerden çok daha fazladır. Nükleer ya da
çekirdek tepkimeleri olarak da ifade edilen bu tepkimeler iki çeşittir. Büyük kütle numarasına sahip atom-
ların parçalanmasıyla kütle numarası daha küçük yeni atomların oluştuğu tepkimele re (XIV) tepkimeleri
denir. (XV) tepkimeleri ise kütle numarası küçük atomların birleşerek kütle numarası daha büyük atomları
oluşturduğu tepkimelerdir.
2. BÖLÜM: KAVRAMLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Metinde belirlediğiniz kavramları kullanarak oluşturacağınız kavram haritası için aşağıdaki boş alanı
kullanınız. Bu kavram haritasında ilişkili olduğunu düşündüğünüz önceki ünitelerden öğrendiğiniz kav-
ramları da kullanabilirsiniz.

54
Hazırlayan: Musa ÖZCAN