Page 60 - Fizik 11 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

32
FİZİK 12

5. ÜNİTE : MODERN FİZİK > 5.2. Kuantum Fiziğine Giriş
Kavram : Siyah Cisim Işıması
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı HER SİYAH CİSİM SİYAH MI OLUR? 25 dk.
Çalışmanın Amacı Siyah cisim ışımasını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki şemada verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Grafikte siyah cisim ışıma
enerjisinin deneysel olarak
sıcaklık ve dalga boyu ile na-
sıl değiştiği gösterilmektedir.
Eğrinin altındaki alan yayılan
ışıma miktarıdır.

Siyah cisim üzerine düşen bütün Siyah cisim bir cismin sıcaklığın­ Siyah cisimlerin etraflarına ışık
ışınları soğuran (yutan), hiçbir ışını dan dolayı etrafa yaydığı ışınım saçması günlük hayatta çok kar­
yansıtmadığı veya geçirmediği için (elektromanyetik dalga) dır. Kâinat­ şılaşılan bir durumdur. Örneğin
de siyah görünen bir cisimdir. ta mevcut olabilecek en düşük sı­ eritilmiş demirin etrafına sarı ışık
caklık 0 K’dir. Bu sıcaklıkta mad­ yaydığı bilinmektedir.
Fakat bu tanıma uyan gerçek bir ci- denin tanecik hareketi tamamen
sim yoktur. Bu nedenle siyah cisim, durmuş kabul edilir. 0 K’den daha Yalnız çok sıcak cisimler değil, mut-
üzerinde çok küçük bir delik olan sıcak olan tüm cisimler ışıma ya­ lak sıfır sıcaklığın üstündeki sıcaklı-
küreciğe benzetilebilir. ğa sahip her cisim etrafa kızılötesi
parlar. Ancak yapılan ışıma görünür ışık saçar. Ancak çok sı cak olma-
Bu delikten içeri giren ışığın bir kıs- dalga boyunda olmadığı için biz bu yan cisimlerin yaydığı ışık, gözle
mı oyuğun iç yüzeyinde yansırken ışımaları göremeyiz. Cismin sıcak­ görülebilir ışık değildir.
bir kısmı da soğrulur. Her yansıma- lığı arttığında görünür ışık yaymaya
da bir kısmı soğrulduğu için birçok başlar. Canlılar da vücut ısılarından do­
yansıma sonucunda ışığın tamamı layı etraflarına ışık yayarlar. Biz
Yanan sıcak linyit kömürü parçala-
yutulur. Giren ışık dışarı çıkamaz. bu ışıkları göremeyiz. Gece görüş
rı arasındaki boşluklardan yayılan
Bu şekilde gelen ışığı hapseden kamerası veya termal kamera adı
kızıllık siyah cisim ışımasına iyi bir
cisimle siyah görünür. verilen araçlar canlılardan yayılan
örnektir. Işığın rengi kömür parçala- bu ışığı algılayarak görünebilir hâle
rının sıcaklığına bağlıdır. getirirler.

Görsel 1 Görsel 3
Görsel 2

Şekildeki metal çivi ısıtıldıkça rengi
kırmızıdan maviye daha sonra be­
yaza dönüşür. Çivinin en çok ısınan
bölgesi yüksek sıcaklığı sebebiyle
beyaz görünürken daha soğuk böl­
geler sarı ve kırmızı olarak görünür.
Burada gördüğümüz olay siyah ci­
sim ışımasına bir örnektir. Güneş
de siyah cisme örnek verilebilir.
Görsel 4
57