Page 6 - Kimya 10 | 1.Ünite

Kimyanın Temel Kanunları ve Kimyasal Hesaplamalar
NELER KAZANILACAK? Kimyanın temel kanunları açıklanırken

a) Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar kanunları ile ilgili hesaplamalar,
b) Demir(II) sülfür bileşiğinin elde edilmesi deneyi yapılacaktır.

1.1.1. KİMYANIN TEMEL KANUNLARI
Doğada gerçekleşen bütün olaylar bazı kurallarla açıklanır. Suyun
Kimyanın temel kanunlarını araş- donması, demirin paslanması, gökyüzünün mavi görünmesi, elmanın
tırınız. Bu kanunların kimya bili- düşmesi, yaprağın sararması bir ya da birkaç nedene bağlıdır. Bilim
minin gelişimi açısından neden insanları doğada gerçekleşen olayları neden ve sonuç ilişkisi için-
önemli olduğunu belirten bir de açıklayarak anlamaya çalışır. Bilim insanlarının çalışmaları günlük
poster hazırlayınız. Hazırladığı- hayatı kolaylaştırır. Örneğin demirin neden paslandığı bilinirse demi-
nız posteri arkadaşlarınızla pay- rin paslanması engellenebilir, böylece demir daha uzun süre paslanma-
laşınız. dan kullanılabilir.
Atomun isim babası olan Democritus (Demokritos) “Pers kralı
olmaktansa bir doğa yasası bulmayı yeğlerim.” demiştir. Temel kimya
yasalarını bilmek insana hem bilimsel bakış açısı hem de doğayı anla-
ma yeteneği kazandırır.
Kimyanın bilim olma sürecine katkı sağlayan pek çok bilimsel çalış-
ma bulunmaktadır. Bu çalışmaların en önemlilerinden sayılan Antoine
Lavoisier [Antuan Lavoizi (Görsel 1.1.1)], Joseph Proust [Jozef Prust
(Görsel 1.1.2)] ve John Daltonʼın [Can Daltın (Görsel 1.1.3)] buldukla-
rı kanunlar kimyanın temelini oluşturur. Bu kanunlara kimyanın temel
kanunları denir.

Kütlenin Korunumu Kanunu Sabit Oranlar Kanunu Katlı Oranlar Kanunu

Görsel 1.1.1: Antoine Lavoisier Görsel 1.1.2: Joseph Proust Görsel 1.1.3: John Dalton
Kimyasal tepkimelerde, tep- Bir bileşiği oluşturan element- İki element birden fazla bile-
kimeye giren maddelerin kütle- lerin kütleleri arasında her zaman şik oluşturuyorsa oluşan bu bile-
leri toplamı, tepkime sonucun- sabit ve değişmeyen bir oran şiklerdeki elementlerden birinin
da oluşan maddelerin kütleleri vardır. Bileşiğin miktarı değiş- sabit miktarıyla diğerinin deği-
toplamına eşittir. Buna Kütlenin se de bileşiği oluşturan element- şen miktarı arasında tam sayılarla
Korunumu Kanunu denir. lerin kütlece birleşme oranı hiç- ifade edilen katlı bir oran vardır.
bir zaman değişmez. Buna Sabit Bu orana Katlı Oranlar Kanunu
Oranlar Kanunu denir. denir.

20