Page 33 - Kimya 11 | 5.Ünite

Kimyasal Tepkimelerde Hız
Aşağıdaki grafik ve bilgilerden yararlanarak 28 ve 29. soruları cevaplayınız.
Tepkime mekanizmaları hakkında araştırma yapan Bilge ve Kağan aşağıdaki bilgileri ediniyorlar.
Kimyasal tepkimeler tek basamakta gerçekleşebileceği gibi art arda gerçekleşen basamaklardan da
meydana gelebilir. Bir tepkimede tepkime hızının derişime bağlılığını gösteren matematiksel ifadeye hız
denklemi ya da hız bağıntısı denir. Hız denklemi, her tepkime için deney sonuçlarından elde edilen ve tep-
kimeye etki eden faktörleri içinde barındıran matematiksel bağıntı olarak da ifade edilebilir. Tepkimenin
meydana geldiği basamaklar zincirine tepkime mekanizması denir. Tepkime mekanizması, bir tepkimenin
nasıl ilerlediği konusunda sadece bir tahmindir. Bu tahmin deneysel sonuçlarla tutarlı olmalıdır. Mekaniz-
malı tepkimelerde hız denklemi yavaş adıma göre yazılır.

Bu bilgiler doğrultusunda 2NO(g) + 2H (g) N (g) + 2H O(g)
2
2
2
tepkimesine ait aşağıdaki potansiyel enerji-tepkime koordinatı grafiğini inceliyorlar. Bilge ve Kağan, tep-
kimenin 3 basamakta gerçekleştiği konusunda hemfikirler fakat tepkime hızını belirleyen basamak konu-
sunda anlaşamıyorlar.
Bilge tepkime hızını II. basamağın belirlediğini, Kağan ise III. basamağın belirlediğini savunuyor.

Potansiyel enerji

II

I

2NO(g) + 2H (g)
2 III
N O (g) + 2H (g)
2 2 2
N O(g) + H O(g) + H
2 2 2
N (g) + 2H O(g)
2 2
Tepkime koordinatı

2NO(g) + 2H (g) N (g) + 2H O(g) tepkimesinin potansiyel enerji-tepkime koordinatı grafiği
2
2
2
28. Grafikteki hangi veriler Bilge ve Kağan'ın hemfikir olduğu sonucu desteklemektedir?

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

29. Tepkime hızını belirleyen basamak konusunda hangisi haklıdır? Nedenini açıklayınız.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................

219