Page 19 - Mantık | 3.Ünite

. Aşağıdaki açıklamaları okuyup görseli inceleyerek sayfa 98'deki tabloyu uygun biçimde

doldurunuz. Ayrıca aynı sayfadaki görsellerden hareketle soruları cevaplayınız.
Belirsizliğin Dereceleri

Mantık ve matematik gibi formel bilimlerin dışındaki bilimlere ait dillerin sözcükleri az veya çok

belirsizdir. Bir sözcüğün başka bir sözcükten daha belirsiz olması ise o sözcüğün uygulanmasında
“duraksadığımız” sınır durumlarının, ötekine kıyasla daha sık ortaya çıkmasından başka bir şey
değildir. Örneğin, portakal sözcüğü çok az durumda belirsizleştiği hâlde “iyi”, “tembel”, “güzel” gibi
sözcükler daha sık belirsizleşir. Sözcüğün belirsizliği kullanana göre değişebileceği gibi, ait olduğu dil

alanına göre de değişebilir. Bilimler dillerindeki belirsizlik derecelerine göre (matematik, biyoloji ve
sosyoloji gibi) sıralanır.
Bir sözcüğün belirsizlik derecesi onu kullanan insanlara göre değişebileceği gibi sözcüğün ait
olduğu dil alanına göre de değişebilir. İnsanları dili kullanmadaki ustalık derecelerine göre iki gruba

ayırabiliriz:
1. Günlük dili kullanan insanlar
2. Bilim dilini kullanan insanlar
Günlük dili kullanan insanların kullandığı dile "günlük dil", bilim insanının kullandığı dile "bilim

dili" denir. Bu ayrıma göre bir kimyacının kullandığı "altın" sözcüğü günlük dilde kullanılan "altın"
sözcüğünden daha belirlidir.
Dildeki Anlam Belirsizliğinin Sakıncaları

Dildeki anlam belirsizlikleri daha çok doğal
dillerde görülmektedir. Bunun temel nedeni,
sözcük ve cümlelerde neyin kastedildiğinin ya da
Çok yoruldum.
amaçlandığının sınırlarının kesin olarak
bilinememesidir. Örneğin, yemek çok acı olmuş

ifadesindeki belirsizliğin nedeni “acı” nın
sınırlarıyla ilgili bir durumdur. Bu ifadede
kastedilen “acı” kavramının derecelerini tam 0

olarak tespit edebilmek mümkün değildir.
“Sınıf çok sıcak.” dediğimizde de aynı
durum geçerlidir. Sınıfın ısısını termometre ile Çok yoruldum
o
ölçüp “Sınıf sıcaklığı 50 C’ dir.” dediğimizde
Görsel :3. 13
bilimsel ölçütleri kullanmış oluruz. Böylece
belirsizlik ortadan kalkar. Günlük dilde, sınırları
belirlenmemiş terimler kullanıldığı sürece belirsizlikler de aynı şekilde olacaktır.

97