Page 40 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite

3. ÜNİTE Kültür

Okuma Parçası

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.
KÜRESELLEŞME
Çağdaş toplumları derinden etkileyen başlıca güçle- Onlarca yıl önce bir gecede ulaştırılan posta hizmetleri-
rin en önde geleni küreselleşmedir. Küreselleşme nin ve doğrudan uzun mesafe telefon görüşme imkân-
süreci, dünya genelindeki bütün insanların hayatının, larının başlaması, kültürler arası etkileşimi hızlandırmış-
hızla artan bir şekilde sosyal, ekonomik, kültürel ve tır. Ulaşım teknolojilerindeki hızlı gelişmeler, uluslarara-
çevresel açıdan birbirleriyle ilişkili olduğunu göster- sı ticareti daha ucuz ve kolay hâle getirmiş; her vatanda-
mektedir. şın ülkeler arasında seyahat yapabilmesini mümkün
kılmıştır. Günümüzde ise İnternet sayesinde, dünyanın
Kültürlerin, dış faktörlerin etkisinden izole edilmesi neresinde olursak olalım, dünyadaki öteki toplumların
neredeyse imkânsızdır. Çünkü tarih boyunca insanlar sahip oldukları kültürel ürünlere ve fikirlere anında
bir coğrafyadan öteki coğrafyaya hareket hâlinde ulaşabilme imkânına sahibiz. İstanbul’dan Pekin’e,
olmuşlardır. Bu sayede, mal ve fikirler dünya geneline Çin’den Boston’a dünyanın dört bir yanından çocuklar
yayılmıştır. Bugün de aynı şey söz konusudur. Farklı dahi kolayca çeşitli arama motorları üzerinden, her türlü
olan ise sadece bu etkileşimin kapsamı ve hızıdır. bilgiyi paylaşabilir hâle gelmiştir.

Ulaşım imkânlarının artması küreselleşmeyi hızlandırmıştır. Kasım Özkan
Açıkça görüldüğü gibi günümüzde dünya genelin- bir sonucudur. Güney Asya’da bir oyuncak fabrikasının
deki bireyler ve toplumlar, daha önce hiç olmadığı kapanması ya da Meksika’da bir tekstil fabrikasının
kadar birbirlerine karşı bağımlı hâle gelmiştir. Bu iflası, Kentucky veya Kaliforniya’da da yüzlerce
durumun bazen etkileri olumlu yöndedir. Örneğin işletmeye zarar verir ya da binlerce insanın işsiz kalma-
dünyanın herhangi bir ülkesinde geliştirilen yeni bir sına sebebiyet verebilir.
ilaç, dünyadaki çok sayıda insanın hayatını kurtarabilir.
Küreselleşme bizlere öteki toplumlardan bir şeyler Kısacası günümüzde öteki toplumlardan etkilenme-
öğrenme, onlar hakkında bilgi sahibi olma imkânı verir. yen bir toplumun varlığını iddia edebilmek neredeyse
Bazı durumlarda ise küresel etki yıkıcı sonuçlara yol imkânsızdır. Hepimiz aynı anda hem kendi toplumu-
açabilir. Günümüzde yaşadığımız birçok sosyal problem muzun bir üyesi hem de dünya toplumunun bir vatan-
(küresel çevre felaketleri, irili ufaklı savaşlar, ekono- daşı durumundayız.
mik krizler, salgın hastalıklar gibi), küreselleşmenin (David M. Newman, Sosyoloji, s.20)
1. Metinden hareketle küreselleşmenin toplumlara etkileri nelerdir?
2. Küreselleşmeye karşı çıkılabilir mi? Tartışınız.

Biliyor muydunuz?

Karşı konulması zor bir süreç olan küreselleşmenin çok geniş bir alana etki ettiğini, küreselleşme denilen
olgunun gelişme, teknoloji ve bilgi toplumu ile simgelenirken içinde işsizlik, sefalet gibi olguları da barındırdığını,
küreselleşme ekonomik alanda gelişmeyi vaat ederken bunun gelişmiş ülkeler açısından bir fırsat olduğunu,
küreselleşmeyle beraber gelişmiş ülkelerin dünya ekonomisini kötü yönde kullanarak, gelişme yolundaki ülkelerin
ekonomilerinde istikrarsızlıklara ve krizlere yol açtığını, siyasal anlamda küreselleşmenin beraberinde bölgeselleş-
meyi getirdiğini, bölgeselleşmenin işbirlikçi ülkeler arasında sınırların kalkması, aralarındaki ticaret hacminin
genişlemesi gibi olumlu sonuçlar getirirken, bölgeler arasındaki gerek ekonomik, gerek siyasi dengeyi oldukça
bozduğunu, kültürel alanda dünya kültürünün oluşturulmaya çalışılmasının ülkelerin kendi kültürlerine yabancılaş-
masına neden olduğunu biliyor muydunuz?
(www.tasam.org)

224