Page 38 - Sosyoloji 1 | 3.Ünite
P. 38
3. ÜNİTE Kültür
Küreselleşen Dünya
HAZIRLIK SORULARI
1. Küreselleşme kavramı hakkında neler biliyorsunuz? Görüşlerinizi paylaşınız.
2. Dünyanın hızlı bir değişim süreci içine girmesinin toplumsal hayattaki rolü hakkında neler düşünüyorsunuz?
KAVRAMLARIMIZ
Küreselleşme
KÜRESELLEŞMENİN TOPLUM YAPISINA ETKİLERİ
Toplum yapısında meydana gelen gelişmeler; nüfusun küreselleşme, tarihsel bir olgu ve süreç olarak insan ve
farklılaşması, ekonomik gelişme, aile biçimleri ile yaşam toplumlar arasındaki ilişkileri daha çok zenginleştirmekte
tarzlarının değişmesi vb. küreselleşmenin etkilerinden değişik ülkelerden insanlar bir araya gelmekte mal, hizmet
bazılarıdır. Bütün bunlar bilginin küresel düzeyde paylaşımı ve fikir alışverişinde bulunmakta ve birbirlerinin deneyim-
ve yayılması ile yakından ilişkili görünmektedir. Globalleş- lerinden yararlanmaktadırlar. Buna göre küreselleşme,
menin Türkçe karşılığı olarak kullanılan “küreselleşme”, dünya ölçeğinde ekonomik, siyasal ve kültürel bütünleşme
ekonomik içerikli bir kavram olarak ortaya çıkmıştır. fikirlerin, görüşlerin, pratiklerin, teknolojilerin küresel
Toulmin (Tulmin)’e göre insanlar ve toplumlar ülkelerin düzeyde kullanılmasıdır. Sermaye dolaşımının evrenselleş-
sınırlarını aşan faaliyetlere girmiştir. Seyahat, iletişim, mesi, ulus devlet sınırlarını aşan yeni ilişki ve etkileşim
finansman, ticaret, spor müsabakaları, meslekler ve hatta biçimlerinin ortaya çıkması, dünyanın küçülmesi, sınırsız
popüler müzik artık tek bir ülkenin sınırları içine indirgene- rekabet, serbest dolaşım, pazarın dünya ölçeğinde büyüme-
mez olmuştur. Buna benzer birçok ilişki ve faaliyet, uluslar- si ve ulusal sınırların dışına çıkması, kısaca dünyanın tek
arası bir niteliğe kavuşmuştur. Bu açıdan bakıldığında pazar hâline gelmesidir.
KÜRESELLEŞMENİN ETKİLERİ
Olumlu Etkileri Olumsuz Etkileri
Küreselleşme ile zaman ve mekân sınırları yüzyıllar boyun- Küreselleşen dünyada güçlü devletlerle bütünleşmek
ca adım adım genişleyerek günümüze kadar gelmiş, dünyada zorunda kalan gelişmekte olan ulusal devletler ekonomik,
olup biten her şey bütün insanlığa mal edilmeye başlanmıştır. siyasal ve kültürel açıdan büyük devletlerin açık etkisine
maruz kalmıştır. Bunun sonucunda bir tür bağımlılık
İnsanlığın ortak değerleri oluşmaya başlamış, kültür ve durumu oluşmuş, ulusal sınırlar yok sayılmış, millî
uygarlık yeniden anlamlandırılmıştır. egemenlik ve bağımsızlık gibi kavramların içi boşaltılmış,
emperyalist amaçlar küreselleşme adı altında meşrulaştırıl-
İnsan hakları, özgürlük, adalet ve eşitlik gibi kavramlar maya çalışılmıştır.
küreselleşmenin etkisiyle yaygınlaştıkça insanlar yeni bir
kişilik kazanmaya, kendine inanmaya ve güven duymaya Küreselleşme toplumları birbirinden farklı ve hatta zıt
başlamıştır. Kendini tanıyan ve giderek kendine güvenen olan iki yöne doğru çekmeye başlamıştır. Birinci yönde
insan, kendi değerini keşfetmiş, hiçbir kimseye ve kuruma toplumlar daha da yakınlaşıp bütünleşirken öteki yönde
bağlı olmaması gerektiğini anlamıştır. Böylece toplumlar daha uluslar, etnik azınlıkların kışkırtması sonucu parçalanma
demokratik hâle gelmiştir. sürecine sokulmuştur. Birbirine zıt bu iki durum, ülkeler için
bir yandan küreselleşme sürecinin dışında kalmamak, öte
Her ülkenin sadece seçkin bir kesimini eğitmenin çıkar yol yandan ulusal bütünlüğü korumak gibi bir ikilem yaratmıştır.
olmadığı, kalkınma için halkın tabanına kadar ulaşan bir
eğitim sistemiyle kitlesel olarak yetişmiş nitelikli nüfusa Dünyadaki ülkelerin üretim güçleri, tüketim miktarları,
ihtiyaç olduğu gerçeği kavranılmıştır. yeraltı ve yerüstü kaynaklarını kullanma olanakları aynı
değildir. Bu yönüyle küreselleşme sanayileşmesini tamam-
Küreselleşme bilimsel çalışmalardaki gelişimi hızlandırmıştır. lamış ülkeleri daha avantajlı duruma getirmektedir.
Ülkeler arasında insanların serbest dolaşımı sağlanmış, Dünyada eğitim sürecine katılan insanların sayısı
üretim ve tüketimde rekabet artmış, dünyanın neresinde olursa giderek artmaktadır. Her kademedeki eğitim kurumları
olsun insanlar birbirlerinin üretiminden faydalanmaya ve teknolojik imkânları kullanarak insanların bilgi ve beceri
birbirlerinin ürünlerini tüketmeye başlamıştır.İnsanlar arasında düzeylerini yükseltmektedir. Buna karşılık teknolojinin
yeni ve ortak yaşam biçimleri belirmeye başlamış, ortak eğitim kullanımında eksiklikler olduğundan eğitimden yararlan-
politikaları yoluyla ülke vatandaşları arasında ortak kavrayış mayanların sayısında bir azalma değil, artma olduğu ileri
ve anlayışlar gelişmiştir. sürülmektedir.
222
