Page 22 - Tarih 10 - Ünite 3

3. ÜNİTE

Ç
Balkan tarihçilere ve onları takip eden Hris-
tiyan yazarlara göre Balkanlardaki gençler,
Osmanlı savaş gücünün içine alınmış ve Türk-
leştirilmiştir. Böylelikle Balkanlarda, milleti
sürükleyecek, ayaklanma yaratacak belki ba-
ğımsızlığı elde edebilecek sağlıklı genç bir
nüfusun yeşermesine müsaade edilmemiştir.
Böyle hayalperest bir ifadenin gerçekle bağ-
lantısı yoktur. Mesela Yunanlı Vasiliki Papoulia
(Papulya) da bunun böyle olmadığını çalışma-
larında ortaya koymuştur. İhtiyaca göre sadece
Balkanlardan değil bazen, Orta Anadolu’dan
çocuklar devşirilmiştir. Bunun yanında çocuklar,
kimliklerini unutacak yaşta değillerdir. Yani
ileri yaşta da hangi köyden geldiğini, anası-
nı, babasını, akrabasını hatırlar. Mesela hoş
bir hikayedir: Ayaz Paşa bir kış kendisine eski Görsel 3.20
partal ayakkabılar veren Güney Arnavutluktan Yeniçeriler (Temsilî)
fakir bir kadına, bir şükran ifadesi olarak sakladığı o pabuçların içini altınla doldurup gön-
dermiştir. Herkes kendi yerini bilir. Fakat unutulan şey şüphesiz ki çocukların konuştukları
dil ve dinleridir. Devşirme bir hayat tarzıdır. Bu çocuklar, Türkçe öğrenir. Din bilgisi de çok
önemlidir. Her devşirme öyle bazılarının sandığı gibi gidilip zorla alınmaz. Hatta bazı fakir
köyler çocuklarının bu yolla kurtulacağına, yükseleceğine inanarak gönüllü olurlar. Tabii
kaderde bir asker olarak bir yeniçeri olarak muharebede ölmek de vardır. Onu da herkes
bilir. Zaten dünyada hangi olay yüzde yüz eşitlikle cereyan ediyor ki? O alınan çocukların
kimisi bir yeniçeri neferi (Görsel 3.20) olarak kalacaktır, kimisi de Sokullu Mehmet Paşa
ve Mahmut Paşa gibi koca bir imparatorluğun kaderini elinde tutan başvezirler olacaktır
(Ortaylı, 2006, s.27-34’ten düzenlenmiştir).
Aşağıdaki soruları metinden yola çıkarak cevaplayınız.

1. İlber Ortaylı’nın bu yazıyı kaleme almasındaki amacı ne olabilir?

2. “Ayaz Paşa” örneği hangi düşünceyi kanıtlama amacıyla verilmiştir?
3. “Devşirme bir hayat tarzıdır.” cümlesiyle ne anlatılmak istenmiştir?
4. Bazı ailelerin çocuklarının devşirilmesinde gönüllü olmasının sebepleri neler olabilir?

5. “Partal ayakkabı” nedir?
6. Bu metnin başlığı sizce ne olmalıdır?

7. Metinden hareketle aşağıdakilerden hangisi hayalperestlik olarak kabul edilen görüş-
lerden biri değildir?
A) Balkanlardaki gençlerin Osmanlı savaş gücünün içine alındığı
B) Devşirilen gençlerin, aileleri unutturularak Türkleştirildiği
C) Balkanlarda millete liderlik edecek, isyan çıkaracak kimsenin kalmadığı
D) Sağlıklı genç bir nüfusun oluşmasına izin verilmeyerek Balkanların bağımsızlığına
engel olunduğu
E) Balkanlardan devşirilen çocukların kimliklerini unutmadığı

94