Page 276 - Değerler Eğitimi Aile ve Toplum

7 GELENEKLERDEN GELEN SORUMLULUK
Sınıf İçi Etkinlik SORUMLULUKLAR

Etkinliğin Sözlü kurallardan yola çıkarak aile ve toplumdaki sorumlulukları kavrayabilme.
Amacı
Etkinliğin Bu etkinlik, öğrencilerin yazılı kurallarla örtüşen gelenek, görenek, örf, âdet, töre gibi sözlü
Açıklaması kuralların aile ve topluma yüklediği sorumlulukları kavramalarına yönelik hazırlanmıştır.
Etkinlik etkileşimli tahtada açılır. Bilgi grafiği incelenir. Metin okunur. Pandomim yapılır ve sorular
sözlü olarak cevaplanır. Kontrol listesi doldurulur.
Araç Gereç Etkileşimli tahta Süre 30 dk.

ETKİNLİĞİN UYGULANMASI
1. Öğrencilerden aşağıdaki bilgi grafiğini incelemelerini ve soruları cevaplamalarını isteyiniz.

Yazılı Yazısız

Anayasa Töre

Kanunlar Örf, âdetler

Gelenek ve
Diğer yasalar
görenekler

a) Kuralların bireye ve topluma yüklediği sorumluluklar hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
b) Yazılı ve sözlü kuralların sorumluluklar açısından birbiriyle çeliştiği durumlarda hangisi
öncelenmelidir? Açıklayınız.

2. Öğrencilerden aşağıdaki metni okumalarını ve soruları cevaplamalarını isteyiniz.

DEDE KORKUT TÖRE
Töre; bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş
davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların,
görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların,
tutulan yolların bütünü ve bir toplumdaki ahlaki
davranış biçimleridir. Töre, örf, âdet, gelenek,
görenek tabirleri çoğu zaman birbirlerinin yerine
kullanılır. Bu dört kavram birbiriyle anlamca
Görsel 8.23. irtibatlıdır.
Hem beşeri hem de ilahi kaynaklı toplumsal kurallar manzumesi olan töre, Türklerin “devlet
hukukunu, ahlaki değerlerini, dinî inançlarını, atalarından miras kalan, sosyal hayatı düzenleyen,
hukuki sosyal değer kazanmış davranış kalıplarını ihtiva eden mecburi kuralların bir bütünü”dür.
Törenin dayandığı kuralların temelini dayanışma ahlakı oluşturur. Kutadgu Bilig’de törü, kanun, nizam
olarak geçer. Tanrı “törütgen” (yaratıcı-düzen koyucu) olarak anılır. Burada kastedilen düzen, Tanrı’nın
insanlar için koyduğu kurallardan oluşan düzendir. Dinî, hukuki, ahlaki ve toplumsal boyutlarıyla bir
bütün olarak değerlendirildiğinde, töreyi “manevi kültür” olarak tanımlamak mümkündür.
Törenin bazı şart ve kuralları değiştirilemez nitelik taşırken bazıları zamanla değişime uğramıştır.
Töre hükümleri, değişmez kalıplar değildir. Bir sosyal-hukuki normlar bütünü olarak töre, gerekli olan
yeniliklerin gerçekleştirilmesi yoluyla çevre ve imkânlar dikkate alınarak yaşamış ve yaşatılmıştır.
Töreye ait kuralların zaman ve ihtiyaca göre yenilenmesi ve değiştirilmesi “kengeş” ya da
“kurultay”da gerçekleştirilmiştir. Töreyi en iyi bilen ve tecrübe sahibi devlet adamlarından oluşan
“kengeş” adlı yüksek idari meclis, bir yüksek mahkeme gibi görev ifa etmiştir. Kurultay bir danışma
meclisi hükmündeydi ve Oğuz Türkçesindeki kengeş tabirinin yerine kullanılmaya başlanmıştır.
Kaynak: Taşdelen, (t.y.) (Düzenlenmiştir.)

274 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü 275