Page 13 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

KİTABIN TANITIMI

Alt Konu Başlığı Konu Başlığı Ne Dediler?
Asıl konu başlıklarının İşlenecek olan asıl konu Önemli kişilerin söylemlerini
alt başlıklarını ifade eder. başlığını gösterir. içeren bölümdür.

MODERNİZM ÖNCESİ BATI SANATINA BAKIŞ 1. ÜNİTE
İtalyanca “maniera” sözcüğünden gelen maniyerizm ilk olarak
1.1 RÖNESANS SONRASINDA 18. YÜZYILA KADAR AVRUPA’DA Giorgio Vasari (Corci Vasari) (1511-1574) ile Raffaello Sanzio
GÖRÜLEN SANAT AKIMLARI (Rafael Sanziyo) (1483-1520) tarafından “üslup” sözcüğü ile eş
değer olarak kullanılmıştır. 17. yüzyılda teknik incelikler ve büyük
ustaları taklit etme anlamında kullanılan kelime, 19. yüzyılda da Özellikle Michelangelo zaman zaman tüm alışılmış
A) MANİYERİZM kurallara karşı çıkmıştır. Bu karşı çıkış en çok
sanatta düşüşü ifade etme anlamında kullanılmıştır. Maniyerizm 16. mimaride olmuş ve bu alanda sık sık klasik
yüzyılın ortalarından itibaren mimari, resim ve heykelde kendi
Etkinlik 1 geleneğin ilişilmez kurallarını bir tarafa atmıştır.
ilkelerini ortaya koymuş, Rönesans’ın klasik kalıplarının dışında Bir sanatçının geçici heveslerine ve buluşlarına
Aşağıda Rönesans Dönemi sanatçılarından Leonardo da Vinci’nin (Leonardo da Vinsi) “Kayalıklar Bakiresi” adlı tablosu eserler veren bir akım olmuştur. Rönesans Dönemi’nde kusursuzca hayran olmaya halkı alıştıran ve halkın önüne kendi
(Görsel 1.1) ile Maniyerizm Dönemi sanatçılarından Parmigianino’nun (Parmicyanino) “Uzun Boyunlu Meryem” adlı uygulanan perspektifi kullanmaktan kaçınan sanatçılar, figürlerin eski başyapıtlarının benzersiz mükemmeliyetle-
tablosu (Görsel 1.2) verilmiştir. Görselleri inceleyiniz ve soruları cevaplayınız. oran ve ölçüleri konusunda deformasyona (biçimbozum) gitmeye riyle tatmin olmayan ve durmadan, usanmadan yeni
1. Aşağıda verilen iki tablo arasındaki farkları figürlerin duruşu, renklerin kullanımı ve perspektif açısından karşılaştırınız. sıklıkla başvurmuşlardır. Eserlerde derinlik içinde verilmiş figürler, yöntemler, yeni ifade tarzları araştıran bir dehâ
2. İki tablo arasındaki farklılıkların nedenleri hakkında tartışınız. havada uçar gibi hareketli, ince ve zarif bir şekilde durmaktadır. örneği koyan kişi, Michelangelo'nun kendisidir.
Resimde konturlar belirgin değildir. Figürler gölge içinde (E.H.Gombrich, Sanatın Öyküsü, 2006, s.362)
kaybolmaktadır (Görsel 1.4). Heykelde kıvrık figürlü
kompozisyonlar, sanatçının duygusal durumuna bağlı biçimler
yaratmıştır. Özellikle mimari alanda Rönesans’ın dengeli düzeni
kaybolmuştur.
Heykel alanında Benvenuto Cellini’ni (Benvento Cellini) (1500-1571)
ve Giovanni Bologna'nın (Giovanni da Bolonya) çalışmaları önem-
lidir. Michelangelo’nun Floransa Laurenziano Kütüphanesi girişi ve
merdivenleri maniyerist mimarinin önemli
örnekleri arasındadır. Rönesans’ın kurallarından
vazgeçen sanatçılar kendilerine özgü bakış açıları
geliştirmişlerdir. Sanatçılar; iç gerçeklikleri, form
bozukluklarını, tanrısallığı hissettiren mitolojik
tipleri, Hristiyan azizleri ve doğal temaları
kullanmayı tercih etmişlerdir. Bu akımın önemli
sanatçıları arasında; Michalengelo, El Greco,
Jakopo da Pontormo (Yakobo Pontormo), Pieter
Görsel 1.1: Kayalıklar Bakiresi, Görsel 1.2: Uzun Boyunlu Meryem,
Leonardo da Vinci, 1483-1485, Louvre Müzesi, Paris Parmigianino, 1534-1540, U zi Galerisi, Floransa Veronese (Peter Verones), Francesco Parmigianino
(Fırançesko Parmiçyano), Giovanni Battista di
Rosso, Francesco Primaticco (Fransesko
Avrupa’da 16. yüzyılın başlarından itibaren meydana gelen toplumsal olaylar ve gelişmeler sanatçıları da etkilemiştir. Pirimatiko), Benvenuto Cellini, Givanni da
Bu dönemde dinî ve sosyal kurumlar sarsılmaya başlamış, reform hareketleri hız kazanmıştır. Dinî kurumların Bologna bulunmaktadır.
toplumsal yaşamdaki etkisini kaybetmesiyle sanatçılar yeni arayışlara yönelmiştir. Yüksek Rönesans sanatçılarına
göre Yunan ve Roma dönemlerinde yapılan eserlerin taklit edilerek sanatta ulaşabilecek en yüksek seviyeye ulaşıldığı El Greco (1541-1614): Asıl adı Domenico Theotokopulos’dur (Dominik
kanısına varılmıştır. Bu durum bazı sanatçıların Klasik Çağ ve Rönesans anlayışından giderek uzaklaşmalarına sebep Theotokopulos). Girit Adası’nda doğan El Greco, hayatını Görsel 1.4: Çobanların Duası,
olmuştur. Ölçü ve simetri Rönesans Dönemi’nde eserlerin İspanya’da sürdürmüş bir ressamdır. 1565 yılında Venedik’te Ressam El Greco, 1560, Prado Müzesi, Madrid
temel özelliğini oluşturmuştur. Maniyerizm akımı, Tiziano ile birlikte çalışmış olan sanatçı, maniyerizm ve Bizans
Rönesans Dönemi’nin ölçü ve simetri anlayışına karşı bir sanatı özelliklerini kaynaştırmıştır. Eserlerinde Antik Yunan, Bizans
tepki olarak Floransa’da ortaya çıkmıştır. 1520-1600 yılları mozaik ve ikonalarında gördüğü uzun formları benimsemiş, dinsel
arasında etkili olan maniyerizm akımı Rönesans’ın farklı konuları çalışmış ve bu alanda birçok portre yapmıştır. Sanatçı
bir yorumu olarak kabul edilmiştir (Görsel 1.3). Yüksek çalışmalarında çizgileri ve konturları kıvırmış, renkleri de
Rönesans Dönemi’nin önemli sanatçılarından Michelangelo geleneksel kuralların dışında kullanmıştır. Bunun yanında mavinin
(Mikelancelo) (1475-1564) Rönesans sanatı ortamında yetişmiş griye çalan tonunu sıklıkla uygulamıştır. Onun eserlerinde uzatılmış
olmasına rağmen sanat çalışmalarındaki yeni tavrı ile figürler, eller, ayaklar ve yüzler tanım yapmak için değil daha çok
Rönesans’ı değişik şekilde yorumlamıştır. Sanatçı “Mahşer” ruhu ortaya çıkarmak için kullanılmıştır. Tablolarındaki yükselen
adlı freskosunda mavi bir fon önünde aşırı deforme edilen kompozisyonlar maddi olandan manevi olana doğru sıralanmıştır.
bedenler ve güçlü ışık-gölge kullanımıyla Rönesans’ın Sanatçının “Orgaz Kontu’nun Gömülmesi” adlı çalışmasında bu
özelliklerinden uzaklaşmıştır. Rönesans’ın klasikleşmiş anlayışı görmek mümkündür (Görsel 1.5). Eserde sahne iki bölüme
sanat anlayışına ters düştüğü için de büyük tepki çekmiştir. ayrılmış, ön taraftaki sahneyi her biri portre gibi duran figürler
Tepkilere rağmen Michelangelo’nun çalışmalarına doldurmuştur. Figürlerin yüzlerinde durgunluk ve derin bir sükûnet
hayranlıkla bakanlar da olmuştur. Bunun sebebi ise karmaşık vardır. Ortada ise Orgaz Kontu’nun cansız bedeni görülmektedir.
figürlerin diğer sanatçıların da ilgisini çekmesidir. Bu Kontun cenazesini zengin işlemeli kıyafetler içindeki azizler
dönemde ortaya çıkan sanat akımına maniyerizm (tarzcılık) Görsel 1.3: Satıcıları Tapınaktan Kovan İsa, El Greco taşımaktadır. Tablonun üst kısmında ise göklerdeki hareketli bir Görsel 1.5: Orgaz Kontu’nun Gömülmesi,
1570, Ulusal Galeri, Londra
denmiştir. sahne tasvir edilmiştir. El Greco, 1586-1588, Santo Torne Kilisesi, Toledo
14 15
Etkinlik Metin İzleyelim Sayfa Numarası
Öğrenmeyi pekiştirecek Ünite ile ilgili konuların Metinleri destekleyen videoları gösterir. Sayfaların numaralarının
çalışmaların yer aldığı bölümdür. açıklandığı bölümdür. Detaylı bilgi için “http//kitap.eba.gov.tr/karekod” verildiği bölümdür.
10