Page 136 - DESEN 10

5. ÜNİTE MODELDEN DESEN ÇİZİMLERİ

Bir başka Antik Yunan heykeltıraşı Lyssippos (Lisippos) ise uzun boylu figürle-
rinde baş yüksekliğini 1:8’den fazla belirlemiştir. En önemli eserlerinden biri
“Apoximenos (Apoksimenos)” heykelidir.
Roma Dönemi sanatında oran-orantı
MS 1. yüzyılda yaşamış olan Romalı mimar Vitruvius (Vitriviyıs) yazdığı “De
architectura” (De arçitekçıra) (Mimarlık Hakkında On Kitap) adlı eserinde ki-
şinin boy yüksekliğinin kolaç uzunluğuna eşit olduğunu ve bir kareye denk
olduğunu söylemiştir. Kolaç (kolları yana gerilerek açılmış iki kolun parmak
uçları arasındaki açıklık) pozisyonundaki insan bedenini bir kare içine yerleş-
tirerek Vitruvius karesi olarak bilinen bu şemayı oluşturmuştur. Vitruvius’a
göre baş yüksekliği boya göre 1/8, yüz yüksekliği 1/10’dur.
Rönesans Sanatında oran-orantı

Romalı mimar Vitruvius’un “De architectura” adlı eseri Rönesans’ta yeniden
keyfedilmiş ve uzun yıllar boyunca temel kaynak olarak kullanılmıştır.
Leonardo da Vinci, Vitruvius’un karesine kendi çemberini ekleyerek ünlü
Vitruvius adamı çizimini oluşturmuştur.

Bu çizimde; kollar başın tepe noktası hizasında kaldırılmış, bacaklar yaklaşık
60º açılmıştır. Ellerin parmak uçları ve ayak tabanları çembere temas etmek-
tedir. Çemberin merkezi göbek deliğidir. Boy 8 baş büyüklüğüne göre belir-
lenmiştir.
Mimar ve heykeltraş olan Michelangelo Buonarrotti (Maykılancelo Bouno-
roti) idealleştirilmiş insan bedeninin anatomik ölçülerini ünlü “Davud” hey-
kelinde sergilemiştir. Michelangelo, “Davud” heykelini 7,5 baş modülüyle
yapmıştır.
Albrecht Dürer, Leonardo da Vinci ve Vitruvius’dan etkilenerek insan bede-
ninin oranları hakkında 4 kitap yazmış; kadın, erkek ve çocuk oranlarıyla ilgili
yeni ölçüler geliştirmiştir. Dürer her insanın beden yapısının farklı olduğunu
anlamış; buna göre uzun boylarda 8, kısa boylarda yedi buçuk baş modül
ölçüsünü kullanmıştır (Görsel 5.3).

Rönesans sonrası oran-orantı
Alman heykeltıraş Godfried Shadow (Gatfırayd Şa-
dov) boy uzunluğunda modül olarak 31,2 cm (ayak
uzunluğu) kabul etmiştir. İlk defa grafik çizimle-
rinde, yaş ile büyüme esnasındaki proporsiyonları
göstermiştir. Kullandığı oranlar bugün de geçerlili-
ğini korumaktadır.

Fransız heykeltıraş Paul Richer (Pol Riçır) bilimsel
ölçümlere dayanarak orta boylu Avrupalı insan-
larda, kadın ve erkek figürünü detayları ile sun-
muştur. Bedeni önden ve arkadan göstermiştir.
Modülü, baş yüksekliğidir, boya oranı 1:7,5 omuz
Görsel 5.3: Albrecht Dürer’in insan anatomisinde
kullandığı kanonlar genişliği 2 modüldür.

134