Page 20 - DESEN 10

1. ÜNİTE DESEN ÇALIŞMALARINDA IŞIK, GÖLGE VE TON DEĞERLERİ

1.1.1. Desen Çalışmalarında Form Oluştururken Işık-
Gölgenin Ton Değerlerine Etkisi
Bir nesne yüzeyinde görülen ve en az bir miktar ışığı yansıtan farklı tonlar
değer olarak açıklanır. Siyah ve beyaz arasında sonsuz bir ton aralığı vardır.
Fakat en çok kullanılan tonlar açık (vurgu tonu), orta ve koyu (gölge tonu)
tonlardır. Desen çalışmalarında ton değerlerinin kullanılması, iki boyutlu bir
resim yüzeyinde üç boyut etkisi yapar. Ton değerlerinden yararlanılarak ya-
pılan çalışmalar nesnenin hacmini, nesneler arasındaki mesafeyi ve dokusal
özellikleri algılamamızı sağlar. Desen çalışmalarında konunun atmosferini
sanatçının vurguladığı ışık-gölge ve ton değerleri belirler. İstenen bölgeye
dikkat çekmek, vurgu yapmak için ışık-gölge zıtlıkları kullanılır (Görsel 1.8).

Işık kaynağı

Vurgu alanı açık ton
Işıklı orta alan
Form gölgesi
Koyu orta ton
Koyu ton

Gölge çizgisi

Yansıyan ışık

Düşen gölge

Görsel 1.8: Küre yüzeyinde ışığın ton değerlerini
oluşturması, Komisyon
Düşen Gölge: Bir nesne ışık kaynağını engellediğinde gölge oluşturur. Nes-
nenin en altında en koyu bölümü yer alır. Düşen gölge, nesneden ne kadar
uzaksa değeri hafifler ve kenarları daha az belirgin hâle gelir.

Form Gölgesi: Bir nesnenin ışık kaynağına bakmayan karanlık tarafındaki en
koyu değerdir. Form gölgesi; hacim, kütle ve derinlik yanılsamasını yaratmak
için gerekli olan ince gölgelerdir.
Vurgu Tonu: Işık kaynağının doğrudan çarptığı yerdedir.

Orta Ton: Işığın doğrudan çarpmadığı nesne üzerindeki ışıkla karanlık ara-
sında kalan değerdir.
Koyu Orta Ton: Koyu orta tonlar, açık taraftaki herhangi bir değerden daha
koyudur. Form gölgesine bitişik değerlerdir.

18