Page 16 - DESEN 10

1. ÜNİTE DESEN ÇALIŞMALARINDA IŞIK, GÖLGE VE TON DEĞERLERİ

1. DESEN ÇALIŞMALARINDA IŞIK,
GÖLGE VE TON DEĞERLERİ

1.1. DESEN ÇALIŞMALARINDA FORM
OLUŞTURURKEN IŞIK, GÖLGE VE TON

DEĞERLERİNİN ÖNEMİ

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Sabah, öğle ve akşam saatlerinde güneş ışığının ton değerlerine etkisini, seçeceğiniz dairesel ve
köşeli birer nesne yüzeyinde gözleyiniz. Konu ile ilgili gözlemlerinizi sınıf ortamında paylaşınız.
2. Farklı yönlerden gelen yapay ışığın seçeceğiniz bir nesne yüzeyindeki ışık-gölge değişimini göz-
lemleyiniz. Konu ile ilgili gözlemlerinizi sınıf ortamında paylaşınız.

Işık, görmenin temelini oluşturur. Işık kaynağı ile beyinde oluşan birtakım
fizyolojik olaylar sonucu görme işlemi gerçekleşir. Göz, şiddetli ya da hafif
ışık kaynaklarında da görebilme ve buna göre uyum sağlayabilme özelliğine
sahiptir.

Işık sayesinde nesnelerin renk ve formları algılanabilir. Nesnelerin görünebilir
olması üzerine düşen ışığı yansıtmasıyla gerçekleşir.

Bir resimde aydınlık etkisi yaratmak için kullanılan ışığın kesintiye uğradığı
alanlar gölgeyi oluşturmaktadır. İki boyutlu bir yüzeyde üç boyut yanılsa-
ması oluşturabilmek için resim sanatının vazgeçilmez bir plastik ögesi olan
ışık-gölge kullanılır.
Nesnelerin ışıklı (aydınlık) ve gölgeli (karanlık)
alanlarını hassas bir geçişle birbirine bağlayan
orta ton değerlerinin hepsine ton denir. Aynı ren-
gin en açık ton değerinden, en koyu ton değerine
hassas geçiş sağlayarak götürme işine ise renk va-
lörü denir. Kendiliğinden ışık yayan cisimlere ışık
kaynağı denir. Işık kaynakları doğal (güneş, ay) ve
yapay (elektrikli aydınlatmalar, pilli aydınlatmalar,
mum ışığı) olmak üzere ikiye ayrılırlar (Görsel 1.1).
Doğal ışık kaynağı olan güneş açık bir mekânda
bütün noktaları aynı derecede aydınlatmaktadır.
Yapay ışık kaynaklarından yapılan ışıklandırmalar-
da mesafe uzadıkça ışık şiddeti azalır. Doğal ya da
yapay kaynaklardan gelen ışık, nesneleri evrensel
(yaygın ışık) ve bölgesel (lokal ışık) olmak üzere iki
şekilde aydınlatır.

Görsel 1.1: Güneş fotoğrafı

14