Page 16 - DESEN 12

Resimde Kompozisyon
İlk Çağ ile birlikte kentler insanların önemli yaşam merkezleri hâline gelmiştir. Kendi kendine yetebilen
ileri bir iş bölümünün olduğu kent ortamında oluşan iş bölümleri, mesleklerin ortaya çıkma sına ve sanat
alanlarında toplumun beklentilerine yanıt verecek uzmanların yetişmesine olanak sağlamıştır. Sanattaki
kompozisyon düşüncesi de ilk kez bu dönemde yapılan resimlerde gözlenmektedir. Buradan yola çıkarak
düzenlenmiş bir hayatın düzenlenmiş bir sanatla da yakın ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılabilir.
Desen çiziminde çizgi ile birlikte kompozisyonda geometrik kurgu da önemlidir. Geometrik şekiller, resim
yüzeyinin genel kuruluşunu ve biçimlerin birbirine karşı nispetlerinin ahenk ve düzenini sağlar. Çeşitli gör-
sel elemanlarla dolu resim yüzeyinin oluşumu birtakım koşullara bağlıdır. Bu koşulların başında desen-çizgi
güzelliği ve tertipleme-düzenleme (kompoze etme başarısı) yer alır.
Kompozisyondan anlaşıl ması gereken resmin bünyesinde bulunan unsurların düzeni olmalıdır. Bu düzen
için gerekli unsurları daha önceki yıllarda detaylı bir şekilde öğrenmiştiniz. Resimde kompozisyon oluştur-
manın ilkelerine dair kullanılan terimlerle ilgili şu hatırlatmalar yapılabilir: Görsel ritim, oran-orantı, zıtlık,
odak noktası-vurgu, hareket (devinim)-ritim-yön, perspektif, açık-koyu, ışık-gölge, boşluk-doluluk, denge,
birlik-bütünlük, doku.
Tüm bu niteliklerin doğru ve yerinde kullanılması çizilen bir desende şu tür özelliklerin ortaya çıkmasını
sağlar:
• Nesneleri birbirinden ayırma
• Resimde vurgulanmak istenilen yeri seyircinin görmesini sağlama
• Açık ve koyu tonların kullanımıyla nesneyi daha çarpıcı gösterip daha iyi anlatma
• Kişinin tarzını kendine ait dokusal özelliğiyle ortaya koymasını sağlama

Resimde Kompozisyon Çeşitleri
1. Klasik (Kapalı) Kompozisyon
Bu tür kompozisyonlarda konuda önemli olan kısım tablonun merkezinde yer alır. Diğer unsurlar simetrik
bir şekilde merkezin etrafına yerleştirilir. Klasik kompozisyon özellikle Rönesans Dönemi’nde uygulanmıştır.

Görsel 1.5: Punchinello’nun Evlilik Töreni, ?, Giovanni Domenico Tiepolo
Morgan Kütüphane Müzesi, New York, ABD

14