Page 150 - GRAFİK TASARIM 11
P. 150
4.2. Piktogram
Toplumsal yaşam, farklı kültürden pek çok insanı bir arada olmaya
zorlar ve bunun sonucunda insanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen
ve bilgi alışverişini sağlayan “iletişim” kavramı ortaya çıkar. Sözlü
ve yazılı iletişimin olmadığı dönemlerde insanlar, yaktıkları ateşin
dumanıyla iletişim kurmaya çalışmış; bazıları da anlatmak istedikle-
rini ifade eden şekilleri mağaralara, kayalara veya başka yüzeylere
kazımıştır (Görsel 4.24). Bu kazınan şekiller, zamanla günümüzde
de kullanılan işaret tasarımlarına dönüşmüştür. Görsel iletişimin
önemli bir parçası olan piktogramların gelişimi, insanlar arası ileti-
şim ve etkileşimde büyük rol oynamıştır.
DİKKAT ÇEKME
Görsel 4.24. Mısır hiyeroglifleri
İnsanlar arasında ortak bir dil hâline gelen piktogramların
günümüzdeki kullanım alanlarıyla ilgili örnekler veriniz.
4.2.1. Piktogramların İletişimdeki Yeri
Piktogram, uluslararası iletişimi kolaylaştıran grafik sembollere ve-
rilen isimdir. Uluslararası standartlara sahip bu işaretler, öğrenil-
mek için değil anlaşılmak için üretilir ve dünyanın her yerinde aynı
anlama gelir. Piktografik işaretler ile verilmek istenen mesajlar baş-
ka bir dile ihtiyaç duymadan anlaşılabilir.
Piktografik işaretler insanın varoluşu ile ortaya çıkmıştır. Mısır, Me-
zopotamya, Çin ve Orta Asya toplumlarının geliştirmiş olduğu yazı
sistemleri, piktografik işaretlerin soyutlaşmış biçimleridir (Görsel
4.25). Yazıyla piktogramın ortaklığı uzun bir süre devam etmiş, yazı-
nın konuşma seslerini tanımlayan alfabeye dönüşmesiyle bu ortak-
Görsel 4.25. Çivi yazısı lık sona ermiştir. Yazıdaki bu gelişmenin sonucunda, piktogramların
kullanımına uzun bir süre ihtiyaç duyulmamıştır. Yazı alanında ge-
lişmeler devam ederken güçlü aileleri temsil eden armalar ortaya
çıkmıştır.
Armalar, uzun yıllar kullanılmayan piktogramların yeniden ortaya
çıkışının göstergesidir (Görsel 4.26). Piktogramın gerçek işleviyle
ortaya çıkışı ise; iletişimin çok yönlü olması, birden fazla dilin konu-
şulduğu toplumsal yapıların ve birden fazla yerde bulunabilme ola-
nağının yaygınlaşmasıyla olmuştur. Bu durum yeni ifade biçimlerini
zorunlu kılmıştır. Veri ve mesaj kalabalığını sadeleştirme gücüne
sahip piktogramlar, yeniden kullanılmaya başlanmış ve insanların
ortak bir dille iletişim kurabilmelerine olanak tanımıştır.
Kısaltılmış şekli “ISOTYP” olan “Uluslararası Resim Eğitimi Tipog-
rafik Sistemi” adlı piktografik standartlar, Uluslararası İşaretler ve
Semboller Konferansı’nda oluşturulmuştur. Standardın amacı, bi-
çimin genel görüntüsünü bozmadan basitleştirip tüm insanlar için
“bak ve öğren” metodunu hayata geçirmektir.
Görsel 4.26. Osmanlı arması
148
