Page 274 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

Cumhuriyet Dönemi Sanatı ve Üslup Özellikleri
Türk sanatının gelişim çizgisi Cumhuriyet Dönemi’yle birlikte sos-
yal, kültürel ve düşünsel alanlardan etkilenerek ilerlemiştir.
Mimari
• Batı ülkelerinde görülen ulusçuluk hareketleri, Osmanlı top-
raklarına da yayılır ve mimaride ulusal özellikleri içine alan
unsurlar farklı bir yorumla yapılarda kullanılmaya başlanır.
Özellikle taş ve taş süslemeleri ile tanınan Anadolu Selçuk- Görsel 4.95
lu yapılarının üslubu ulusal mimarlık dönemi yapılarında çok “İkinci Vakıf Hanı”, 1927,
Mimar Kemalettin, Ankara
sevilir. Cumhuriyet Dönemi mimarisi hükûmet konağı, köşk,
vakıf hanı, banka, otel, eğitim kurumları gibi özellikle sivil ya-
pılarıyla tanınır. Bu dönem yapıları dış cephe mimarileriyle
dikkati çeker. Birinci Ulusal Mimarlık Akımı 1908’den itibaren
çeşitli Türk şair ve yazarların yazıları ile uyandırılan ulusçuluk
akımları, mimariyi de etkileyecek bir duruma gelir. Avrupa'da
öğrenim gören bazı Türk mimarlar, yeni bir ulusal mimari an-
layışı oluştururlar.

• Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'na bağlı mimarlar, geçmiş mi-
marlık ürünlerini inceleyip bunlardan yararlanırlar. Selçuklu
ve Osmanlı yapıtlarının önemli örnekleri dikkatle incelerek
klasik Osmanlı Dönemi sütun başlıkları ve kemerler mima-
ride kullanılır. Yapıların cepheleri, girişleri, bazen de köşeleri
kubbelerle hareketlendirilir.
• Klasik Osmanlı Dönemi’ne ait çiniler, çağdaş bir düzenlemey-
le Kütahya atölyelerinde yaptırılarak cephelerde kullanılır.
• Yapı planları, bölmeler, çok katlı inşaat tekniği Batı’dan alınır-
ken süsleme, Klasik Dönem’in etkisinde gerçekleştirilir.
• Birinci Ulusal Mimarlık Akımı’nın Sanatçıları: Ali Talât Bey
(1869-1922), Mimar Kemalettin Bey [(1870-1927), (Görsel 4.
95)], Vedat Tek [(1873-1942), (Görsel 4.97)], Arif Hikmet Ko-
yunoğlu (1888-1982) ve yabancı uyruklu mimarlardan Bruno Görsel 4.96
Tauto [(Bruno Taut), (1880-1930)], Guillio Mongeri [(Guilyo Ulus Türkiye İş Bankası, 1929,
Monceri), (Görsel 4.96)] ve Clemens Holzmeistér’dir (Kla- Giullio Mongeri (1873-1953),
mens Holzmayster). Ankara

Görsel 4.97
“Eski TBMM Binası”, 1924,
Vedat Tek, Ankara

SANAT ESERLERİ ANALİZİ 271