Page 113 - TEMEL SANAT EĞİTİMİ 9

RENK BİLGİSİ

BİLGİ NOTU

Rengin oluşumu, görülmesi ve algılanması; fiziksel, fizyolojik ve
psikolojik olmak üzere üç ayrı süreci içermektedir. Rengin algılanma-
sı için ilk şart ışığın varlığıdır ve ışık, fiziksel bir enerjidir. Işığın ya da
rengin ağ tabakasındaki renge duyarlı sinirler tarafından algılanarak
beyne iletilmesi de fizyolojinin konusudur. En son beyne iletilen görün-
tünün beyin tarafından anlamlandırılması ise psikolojiyi ilgilendirmek-
tedir. Sonuç olarak renk; ışıkla ortaya çıkan, alıcısıyla var olan, bilinç
sayesinde anlam kazanan fiziksel, fizyolojik ve psikolojik bir olaydır.
Görsel 4.11: “Renk”

BEN KİMİM ?

ISAAC NEWTON (1642-1727)
İngiliz fizikçi ve matematikçi Isaac Newton, dünyanın sayılı bilim in-
sanlarından biridir. 1642’de İngiltere’de doğan Newton, çiftçi bir babanın
oğludur. Doğumundan üç ay önce babası ölmüş, annesi ise yeniden ev-
lenmiştir. Normalden erken doğduğu için çocukluğu hastalıklarla geçmiş-
tir. Ancak fiziksel özellikleri, öğrenme yeteneğinin önünde bir engel teş-
kil etmemiş; 1661 yılında Cambridge Üniversitesine girmiştir. Çok genç
yaşlarda matematik ve fizikte devrim olarak kabul edilen çalışmalara Görsel 4.12: “Newton”
imza atan Newton, henüz 27 yaşındayken Cambridge Üniversitesinde
matematik profesörü olmuştur. Aynı zamanda
renk üzerine ilk bilimsel çalışmaları yapan ki-
şidir.
Newton, renk tayfını elde ettiği prizma de-
neyini yıllar sonra şöyle anlatacaktır: “Bilinen
renk olayını denemek için kendime bir üçgen
prizma edindim. Prizmamı karşı duvardan gi-
ren güneş ışığını kıracak biçimde yerleştirdim.
Prizmadan üretilen canlı ve keskin renkleri
gözlemlemek mutluluk vericiydi. Hayranlıkla
duraksayıp prizmanın, bütün renkleri tekrar
birbirine karıştırdığını ve yeniden beyaz olan Görsel 4.13: “Prizma Deneyi”, temsili
ışığı, güneşin kendi ışığından hiçbir fark ol-
maksızın oluşturduğunu anımsarım.”
Renklerin oluşumunu bilimsel olarak
açıklayan bir deney de renk çarkı ile ya-
pılmıştır. Newton’ın adıyla anılan bu çark,
günümüzde kullanılan renk çemberinin de
temelini oluşturmaktadır. Tayfın renklerine
boyanmış bu çark, hızla döndürüldüğünde
göz bir süre sonra ışık renklerini ayırama-
yıp sadece birleşimlerinden oluşan beyazı
görmeye başlamaktadır. Bu deney de priz-
ma deneyinde olduğu gibi ışık renklerinin
birleştiklerinde tekrar beyaz ışığa dönüş- Görsel 4.14: “Renk Çarkı”
tüklerinin ispatıdır.

111