Page 158 - TEMEL SANAT EĞİTİMİ 9

5. ÜNİTE

5.2.4. Kompozisyonda Ögelerin Zıtlık ve Birlik Oluşumuna Etkisi
Zıtlık, kompozisyonda ögeler arasındaki farklılık ya da karşıtlıklardır. Zıtlık (kontrast) doğru ve den-
geli kullanılırsa kompozisyon tekdüzelikten, simetriden, hareketsizlikten kurtulmuş olur. Zıtlık, çalışma-
lara sanatsal bir değer kazandırması açısından da önemlidir.
Kompozisyonda zıtlık farklı yollarla oluşturulur:
• Renk zıtlığı
• Biçim zıtlığı
• Miktar zıtlığı
• Yön zıtlığı
• Aralık zıtlığı
• Doku zıtlığı
• Çizgi zıtlığı

Renk zıtlığı: Zıt (kontrast) renklerin yanı sıra
sıcak-soğuk, açık-koyu ya da mat-parlak renklerin
bir arada kullanılmasıdır (Görsel 5.40).

Görsel 5.40: "Tahıl Yığınları", 1890, Claude Monet, 73x92,5 cm,
tüyb, Barberini Müzesi, Potsdam, detay
Biçim zıtlığı: Kompozisyonda yer alan biçimle-
rin geometrik açıdan farklılık göstermesidir. Bunun
yanı sıra biçimlerin sahip oldukları büyük-küçük,
kalın-ince, geniş-dar, uzun-kısa gibi özellikler de
kompozisyona zıtlık algısı verir (Görsel 5.41).

Miktar zıtlığı: Kompozisyondaki ögelerin az-
lık-çokluğuna ya da kapladıkları alana bağlı zıtlık
ilişkisidir (Görsel 5.42).

Görsel 5.41: “Natürmort: Büst, Görsel 5.42: “Şemsiyeler”,
Kupa ve Palet”, 1932, Pablo 1881-86, Renoir, 115x180 cm,
Picasso, 130,5x97,5 cm, tüyb, tüyb, Ulusal Galeri, Londra
Tate Müzesi, Londra
Yön zıtlığı: Kompozisyonu oluşturan ögelerin
yatay-dikey, sağ-sol, yukarı-aşağı, alt-üst, ön-arka
gibi zıtlık oluşturacak şekilde ele alınmasıdır (Gör-
sel 5.43).

Görsel 5.43: “Konser”, 1627, Hendrick ter Brugghen (Brughe),
99,1x116,8 cm, tüyb, Ulusal Galeri, Londra

156