Page 155 - TEMEL SANAT EĞİTİMİ 9

KOMPOZİSYON VE SANATIN İLKELERİ

5.2.3. Kompozisyonda Ögelerin Ritim Oluşumuna Etkisi
Evren, doğa ya da insan bedeni kendini sürekli tekrar eden ritimlere sahiptir. Gezegenlerin hareket-
leri, mevsimlerin birbirini takip etmesi, gece-gündüz döngüsü, kuşların kanat çırpması, dalgaların kıyıya
vuruşu, kalp atışı, nefes alıp vermek… Hemen her şeyin bir ritmi var-
dır. Ritmin bozulması ahengi bozar. Şiir dinlerken ritmi duymak ya da
dans gösterisinde ritmin yakalandığını görmek hoşumuza gider. Ses,
hareket, biçim, renk gibi unsurların sistemli tekrarı ile meydana gelen
ritim; tüm sanat dallarının da temel ilkesidir.
Plastik sanatlarda ritim, kompozisyondaki farklı sanat ögeleri-
nin belli bir düzen içinde tekrarlanmasıdır. Çizgi, doku, leke, renk,
mas-espas, ışık-gölge, biçim gibi ögelerin kompozisyon içindeki dü-
zenli birim tekrarları ya da değişimleri ritim duygusunu ortaya çıkarır.
Ritim; her sanat eseri için bütünlüğü sağlayan, kompozisyonu hare-
ketlendiren, estetik algıya hitap ederek heyecan veren bir ilkedir (Gör-
sel 5.26, 5.27, 5.28, 5.29, 5.30, 5.31, 5.32, 5.33, 5.34).

Görsel 5.26: “Yeni Doğan Halo”, 2011,
Motohiko Odani, Tokyo

Görsel 5.27: “Hırçın Kız” Görsel 5.28: “İlkbahar”, Pina Bauş Görsel 5.29: “Hızlı Geçişler”, 1913,
Giacomo Balla, 97x120 cm, tüyb, Moma
New Yok

Görsel 5.30: “Marilyn Diptych”, 1962, Görsel 5.31: “Metamorfoz”, 1940, M. C. Escher
Andy Warhol, 205,44x289,56 cm, tüa, (Eşer), 19,2x389,5 cm, gravür baskı örneği
Tate Galerisi, Londra

Görsel 5.32: “Tıraşlı Bölümler”, Görsel 5.33: “Bayan Elegantine’in Birliği”, Görsel 5.34: “Tropon”, 1899, Henry
Chakaia Booker (Şayka Bukır), 2004, 1896, Henri de Toulouse-Lautrec, afiş Clemens van de Velde, afiş
Oklahoma Contemporary

153