Page 94 - TEMEL SANAT EĞİTİMİ 9

3. ÜNİTE

3.3. Perspektif

KONUYA BAŞLARKEN

• Okul bahçesinde altında durduğunuz basketbol potası ile karşıdaki potanın boyutları aynı
mıdır?
• Elektrik direkleri, aynı boyda olmalarına rağmen, bizden uzaklaştıkça neden küçülüyormuş
gibi görünür?

3.3.1 Perspektif Kavramı
Perspektif, bir düzlem üzerindeki nesnelerin uzaklık-yakınlık ilişkisine bağlı olarak oluşan derinlik
algısıdır. Nesneler bizden uzaklaştıkça daha küçük görünür, renk değerlerini kaybeder ve olduklarından
farklı algılanır. Perspektif, bu farklılıkların renk ve çizgi değerleriyle anlatımıdır.
Tarih boyunca sanat; toplumsal, siyasal,
ekonomik ya da bilimsel gelişmelere göre
hep bir değişim ve gelişim içinde olmuş-
tur. İlk çağlardan bugüne sanatın var olma
amacı birçok kez sorgulandığı gibi kullanı-
lan malzeme ve teknikler de değişime uğra-
mıştır. Perspektif kurallarının ortaya çıkışı
da 15. yüzyıldaki sanatçıların geometriye
duydukları ilginin sonucudur. Sanatçılar,
perspektif kuralları sayesinde bir düzlem
üzerinde bulunan nesnelerin, uzaklık-ya-
kınlık ilişkisine göre, gerçekte nasıl görün-
düklerini çalışmalarında gösterme imkânı
bulmuştur (Görsel 3.54).

Görsel 3.54: “Montmartre Bulvarı, Kış Sabahı”, 1897, Camille Pissarro,
64,8x81,3 cm, tüyb, Metropolitan Sanat Müzesi, New York

3.3.2. Doğada Derinlik Etkisinin Oluşumu

İnsanoğlunun doğayı tanımak ve çö-
zümlemek için yaptığı gözlemler ilk çağ-
lardan bu yana süregelmiştir. Doğadaki
varlıkların gözün gördüğü şekilde düzlem
üzerine çizilme yöntemi olan perspektifin
ortaya çıkışı da bu gözlemlerin bir sonu-
cudur. Çevremize dikkatli bakacak olursak
aynı düzlem üzerinde yer alan nesnelerin
gözde bir derinlik etkisi oluşturduğunu gö-
rebiliriz. Elektrik direkleri arasındaki me-
safe eşit olmasına rağmen direkler bizden
uzaklaştıkça aralarındaki mesafenin dara-
lıyor gibi gelmesi, bu duruma örnek olarak
verilebilir (Görsel 3.55).
Görsel 3.55: “Elektrik Direkleri”

92