Page 120 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

MASK

Mask, Fransızcadaki masqué kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Ayrıca İtalyancadaki maschera, İspanyolcadaki
mascara ve Arapçadaki maskara (soytarı, kostüm giymiş kişi) kelimeleri ile ilişkilidir ve tüm bunların olası kökeni
Latincede hayalet anlamına gelen mascus (maskus) ya da mascadır (maska).
Mask yaşayan ya da yeni ölmüş kişinin yüzüne alçı veya bal mumu dökülerek alınan yüz kalıbıdır. Maske ise
farklı malzemelerle yapılan ve başkalarınca tanınmamak için yüze geçirilerek kullanılan yapma yüzdür. Bir başka
tanım ise; yüze takılan kimi zaman da tüm gövdeyi kaplayan ataları, tanrıları, ölüleri, hayvanları, doğaüstü yaratık-
ları, temsilî kahramanları canlandırmak için her çeşit malzeme ile yapılan yüz kalıbıdır.
İnsanlık tarihi kadar eski olan maske, ilk olarak insanın dış tehlikelerden kendini korumak adına doğadan elde
ettiği malzemeleri kullanarak kendini gizlediği bir araç olmuştur. Önceleri yüz boyama ile gelişmiş, sonraları doğal
malzemelerle yüzü örtme biçimine dönüşmüştür.
Sözen ve Tanyeli’ne göre Mask “Yüze takılan insan, hayvan ya da düşsel yaratık suratı biçimindeki nesne” ola-
rak tanımlanmaktadır.
Maskelerin amacı, en gerçekçi olanından en soyutuna kadar bir hayali canlandırmak, ona görünüm ve yüz
kazandırmayı sağlamaktır. Bu nedenle maskeler insan biçimli ve hayvan biçimli olarak iki ana grupta yapılmıştır.
Maskeler kimliği gizlemek, korunmak, korkutmak, büyü ve kutsal amaçlı olarak tüm uygarlıklar tarafından kulla-
nılan ritüel aracıdır. Her uygarlık amacına yönelik maskelere farklı işlevler yüklemiştir.
Maskeler, öncelikle dini törenler, cenaze törenleri, doğurganlık ayinleri, kötü ruhlardan ve hastalıklardan ko-
runma amacı ile yapılan törenler ile ilişkili kullanılmıştır. Maskelerin bir diğer amacı, şenlik günlerinde karakter-
leri dramatik bir performansla canlandırmak, mitolojik olayları yeniden canlandırmak için kullanılması olmuştur.
Maskeler aynı zamanda savaşta ve belirli sporlarda koruyucu niteliği ile kullanılmıştır.

Gaz Beton Yontuda Kullanılan Araç-Gereçler

Gaz beton uygulamalarında kullanılan araç-gereçler diğer yontu uygulamalarında kullanılanlarla benzerlikler
gösterirken malzemenin kolay yontulabilir oluşu farklı araçların da kullanılabilmesine olanak sağlar.
Yontu esnasında ölçüyü kaçırmamak için metre ve gönye gibi araçlardan yardım alınırken çalışmayı istenen
boyutlara indirmek için büyük parçalar testere ile kesilerek ana bloktan ayrılır. Kaba hatların belirlenmesinde çe-
kiç, keser, keski, murç vb. araçlardan kontrollü olarak faydalanılır. Bu uygulamanın ince işçilik gerektiren etüt aşa-
masında ahşap yontmak için kullanılan ıskarpelalardan, metal uçlu gravür oyma takımlarına kadar birçok gerecin
kullanılabilmesi mümkündür (Görsel 3.4). Hatta gaz beton yontu uygulamalarında yer yer spatula, kaşık, bıçak gibi
farklı materyallerden de yardım alınabilir.

Görsel 3.4: Gaz beton yontuda kullanılan araç-gereçlerden bazıları

117