Page 72 - ÇOK SESLİ KORO 10

4. ÜNİTE

Barok Dönem Vokal Müziğindeki Başlıca Tür ve Biçimler

Recitativo (Reçitativo): Hitabete dayalı konuşmanın ve etkileyici sözlerin müzikle bütünleştiği anlatım türüdür. Bu türün
icrasında solistin her duygu değişimini dinleyiciye sözlü olarak aktarması gerekir. Duygusal ifadeyi güçlendirmek amacıyla
özellikle opera olmak üzere birçok vokal türünde kullanılan recitativonun ritim ve melodiye bağlı kalmayan serbest bir
formu vardır.
Monodia (Monodi): Kelime anlamı “tek ses için şarkı” olan monodia, 17. yüzyıl başlarında İtalya’da bulunmuştur. Mono-
dia, melodik yapıda yazılmış bir solo vokalin çalgı eşliğiyle birlikte sunulduğu solo şarkı biçimidir. Monodia formundaki
eserlere Barok Dönem’in eşlik tekniklerinden basso continuo kullanılarak klavsen ya da lavta gibi çalgılarla eşlik edilmek-
tedir.
Opera: İtalyanca kökenli opera kelimesi, “eser” anlamına gelmektedir. Müzik formu olarak opera; güzel sanatların tü-
münü kapsayan, sözlerinin çoğu bestelenmiş ve konusunu genellikle tarih, sosyoloji ve güncel yaşamdan alan teatral
(tiyatrodan izler taşıyan) nitelikte sahne eseridir. Opera, birçok sanat dalını kapsadığından disiplinler arası bir yapı bütün-
lüğüne sahiptir. Monodia formu izlenerek oluşturulan operanın başlıca tamamlayıcı ögeleri; orkestral uvertürler, aryalar,
recitativolar ve korolu bölümlerdir.

BİLGİ NOTU

Ahmet Adnan Saygun tarafından bestelenen ve 1934 yılında sahnelenen Özsoy Operası Türkiye Cumhuriyeti
tarihinin ilk millî operası olarak bilinmektedir.

Kantat: 1620 ila 1640 yılları arasında İtalya’da ortaya çıkan kantat, genellikle Barok Dönem’e ait basso continuo çalgıla-
rıyla eşlik edilen ve birden fazla bölümü olan sözlü beste türüdür.
Arya: Genellikle orkestra eşliğiyle seslendirilen ve solo vokal için yazılan üç bölümlü şarkı formuna verilen isimdir. Orator-
yo, kantat ve opera gibi sahne eserlerinde yer almaktadır.
Oratoryo: Kutsal ve dinsel konular üzerine yazılan solo, koro ve orkestra için bestelenmiş lirik, epik ve dramatik eserlerdir.
17. yüzyılın başlarında İtalya’da ortaya çıkan oratoryo türünü operadan ayıran özellikler, konularının kutsal ve dinî tema-
lardan alınmış olması ve sahne dekoru, oyun, rol unsurlarının olmamasıdır.

BİLGİ NOTU

Ülkemizde de oratoryo türünde evrenselleşmiş önemli eserler ortaya konulmuştur. Ahmet Adnan Saygun’un
Yunus Emre şiirlerini besteleyerek oluşturduğu Yunus Emre Oratoryosu, Cumhuriyet tarihinin ilk oratoryosu olma
özelliğine sahiptir. Nevit Kodallı’nın Cahit Külebi şiirleri üzerine bestelediği Atatürk Oratoryosu ve Ali Doğan Sinan-
gil’in Mevlâna adlı oratoryosu da ülkemize ait oratoryoların başlıca örneklerindendir.

SIRA SENDE

Arya formunda bestelenmiş bir eseri sınıfta arkadaşlarınızla seslendiriniz.

ARAŞTIR-PAYLAŞ

1. Konçerto grosso ve süit formunun müziksel özelliklerini araştırınız. Edindiğiniz bilgileri sınıf ortamında paylaşınız.
2. Müzikal ile opera arasındaki benzerlik ve farklılıkları araştırınız. Edindiğiniz bilgileri sınıf ortamında paylaşınız.

70 ÇOK SESLİ KORO 10