Page 19 - ÇALGI EĞİTİMİ RİTİM 10

Nevbe: Tekkelerde belirli ritim sazlarının ve seslerin katılımıyla
yapılan özel törenlerin ve bunlara eşlik eden ritim çalgılarının
adı olduğu gibi bazı tarikat zikirleri esnasında kullanılan özel
bir ritim çalgısının da ismidir. Daha çok tekke (tasavvuf)
müziğinde kullanılmıştır. Özellikle Rifâî, Kadiri ve Sa‘dî
tarikatlarının zikirlerinde kullanılan bu ritim çalgısının dökme
pirinçten, çanak şeklinde olan gövdesinin üzerine deri çekilir.
Tek çanaktan oluşur. Sol kol ile gövde arasına sıkıştırılıp sağ
elle tutulan kayış parçası ile vurularak ayakta veya oturularak
çalınır (Görsel 5).

Görsel 5: Nevbe

Kudüm: Tasavvuf müziğinin ana ritim çalgısıdır. Üzerine
deri gerilen iki çanaktan ve çanaklara vurmak için kullanılan
zahme ya da zahme-i şerif denilen çubuklardan oluşur.
Kudüm, Mevlevilikte kutsal sayılır ve kudüme “kudûm-i şerîf"
adı verilir. Törenlerde icraya zahme denilen çubuklar öpülerek
başlanır. Ayinlerde usulü duyurma görevi olan kudümde ana
usuller ve velveli vuruşları kullanılır (Görsel 6).

Görsel 6: Kudüm

Sıra Sizde 2

Tasavvuf müziğine ait bir eseri dinlerken çalgı topluluğu içinde ritim çalgısının önemini düşününüz.
Kudümün olmaması çalgı topluluğu içinde ne gibi sıkıntılar yaratabilir? Düşüncelerinizi yazarak
sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................

Dikkat!

Burada anlatılanlar temel tasavvuf çalgılarıdır. Günümüzde tasavvuf müziğine eşlik eden çalgı
çeşitliliği artmıştır. Kanun, tambur, klasik kemençe, kaval, viyolonsel gibi pek çok çalgıyı tasavvuf
çalgı toplulukları içinde görmek mümkündür.

17