Page 17 - ÇALGI EĞİTİMİ RİTİM 10

Tekke müziğinde çalgıların, özelikle de ritmin önemli bir yeri vardır. Zikir esnasında
konsantrasyonun artması ve zikrin daha coşkulu devam etmesi için bağlama, rebab, ney, kudüm,
nevbe, bendir gibi sazlar kullanılır.

Bağlama: Orta Asya Türklerinin kullandığı kopuzdan türemiş, telli ve
mızraplı bir Türk halk müziği çalgısıdır. Ebatlarına göre cura, çöğür,
bozuk düzen, divan gibi meydan sazı farklı isimler alan ve farklı
tekniklerle çalınan türleri vardır. Alevi ve Bektaşi ayinlerinde sıkça
kullanılır (Görsel 1).

Bilgi Notu

Alevi: Hz. Ali' ye bağlı olan kimse.
Bektaşi: Hacı Bektaş Veli'nin tarikatına girmiş olan kimse.
(Kaynak:https://sozluk.gov.tr/)

Görsel 1: Bağlama

Bendir: Türk halk müziğinde, klasik Türk müziğinde ve Mevlevi ayinlerinde
yaygın olarak kullanılan bu çalgı, ağaç kasnak üzerine deri gerilmesiyle
yapılır. 1980 yılına kadar “def” ya da “daire” olarak isimlendirilen bu çalgı;
daha sonra Fas, Tunus, Cezayir gibi ülkelerdeki ismiyle (bendir) anılmaya
başlanmıştır (Görsel 2).

Görsel 2: Bendir

Ney: Klasik Türk müziğinde ve özellikle tekke müziğinde kullanılan, kaval
biçiminde, yanık sesli, kamıştan yapılmış; üflemeli bir çalgıdır. Farsçada “na”,
“nay” kelimesinin zamanla Türkçede “ney” hâline dönüşmesiyle bu ismi almıştır.
Tasavvuf müziğinin vazgeçilmez çalgısı olan neyin bolâhenk nısfiye, süpürde,
müstahsen, yıldız, kız, kız-mansur mâbeyni, mansur, şah, dâvud gibi çeşitleri
vardır (Görsel 3).

Görsel 3: Ney

15