Page 59 - TÜRK SANAT MÜZİĞİ KORO 10

Hüsnühat’ta olduğu gibi mûsikîde de meşk, esas itibarıyla taklit ve tekrar üzerine kuruludur. Hoca tarafından tale-
beye kısım kısım ve bütünüyle defalarca tekrar ettirilen mûsikî eseri de usulüyle birlikte hafızada yer ederdi.
Mûsikî meşkinin güzel yazıdan önemli bir farkı vardı. Mûsikî meşk ederken öğrenci, sadece mûsikîyi ya da bir çal-
gıyı, bir tekniği; yahut da hocasının üslubunu, icrasını, yorumunu öğrenmezdi. Talebe, meşk alırken öncelikle bizzat eserlerin
kendilerini yani mevcut müzik dağarcığının repertuvarını öğrenmiş olurdu. Standartlaşmış, metalaşmış yazılı mûsikî metin-
lerinin (notanın) yokluğuyla, öğrenimde meşk yönteminin mutlak egemenliği aynı mûsikî evreninin birbirinden ayrılmaz
iki yüzüdür. Meşk etme eyleminin bir diğer adı da “eseri geçmek”ti. Talebeye eser geçmek, hocadan eser geçmek... Eseri,
eserleri, repertuvarı aktarmak; intikal ettirmek, başkasına, başka bir nesle, zincirin bir başka halkasına geçmesini sağlamak...
Meşk, aslında uygulanması son derece basit olan bir yöntemdir. Geçilecek eserin güftesi talebeye yazdırılır veya ba-
sılmış bir güfte mecmuasından yararlanılır. Geçilecek eserin usulü bellidir. Eğer, hatırlatmaya gerek varsa esere başlanmadan
önce bu usul birkaç kere vurulur. Sonra eser hep usul vurularak hep hoca tarafından okunur, öğrenciye tekrar ettirilir. Hoca,
eseri kısım kısım (zemin, nakarat, meyan, varsa terennüm vb.) ve bir bütün olarak öğrencinin hafızasına iyice yerleşinceye
kadar ona defalarca okutur, öğrencinin tereddütleri ve yanlışları ortadan kalkıncaya dek tekrar ettirir.

Meşkte, eserin usulüyle birlikte (usul vurarak) öğrenilmesi esastır. Bunun birkaç önemli nedeni vardır. Her şeyden
önce meşk, müziğin yazıya dökülmediği, notaya alınmadığı ve yazılı kağıttan öğrenilip icra edilmediği, icat edilmiş bazı nota
yazılarının ise kullanılmayıp dışlandığı bir müzik dünyasının eğitim yöntemidir. Bu sistemde esas unsur “hafıza” olduğuna
göre, meşk edilen eserlerin hafızaya yerleşmesini kolaylaştırabilecek her teknik yöntem de elbette ki pratik açıdan çok önemli
görülecektir.

Cem BEHAR
Zaman, Mekân, Müzik
Klasik Türk Mûsikîsinde Eğitim (Meşk), İcra ve Aktarım
AFA Yayıncılık, 1992
(s.11, 12, 13.)

Makam ve Usul Uygulamaları Makam ve Usul Uygulamaları 57