Page 97 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 11

4. ÜNİTE

4.2. Hicaz Makamı

Hicaz makamı, Batı müziği ses sistemine (5 ses) göre bir oktav seslendirildiğinde “sol-re”, iki oktav seslendirildi-
ğinde “sol-re-la” telleri kullanılarak çalınır. Pes bölgede genişlemeler yapıldığında veya pes oktav sesler kullanıldı-
ğında “do” teli de kullanılır.

4.2.1. Hicaz Makamının Özellikleri

BİLGİ NOTU
Score
nihavend tm ses sistemi
• Hicaz makamı, adını Arabistan’ın kuzeyinde bulunan “Hicaz” adlı bölgeden alır.
• Türk müziği ses sistemindeki “do dört komalık diyez”, hicaz perdesi olarak adlandırılır.
• Türk müziğinde en çok eser verilen makam, hicaz makamıdır.

Hicaz makamı dizisinin Türk müziği ses sistemindeki gösterilişi şu şekildedir: ˙
˙
16
Violin & 4 ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙ ˙
Dügâh Neva Perdesi Üzerinde Rast 5'lisi
Dügah Perdesi Üzerinde Hicaz 4'lüsü
Score œ b œ # ˙ œ œ # œ w
& œ w nihavend tm ses sistemi
S A S T K S T

Hicaz makamının Batı müziği ses sistemindeki (5 ses-la kararlı) gösterilişi şu şekildedir:
16
Violin & 4 ú ú ú ú ú ú ú ú ú ?

? Ï # ú Ï Ï # Ï w
Ï w Ï b

Tablo 2: Hicaz Makamının Özellikleri
Hicaz Makamının Özellikleri

Durak Dügâh perdesidir (la).

Seyir İnici-çıkıcıdır ya da çıkıcıdır.

Dizi Dügâh perdesi üzerindeki bir hicaz dörtlüsüne (SAS), neva perdesi üzerinde
rast beşlisinin (TKST) eklenmesiyle oluşur.

Güçlü Neva perdesidir (re).

Donanım Si dört komalık bemol (dik kürdi perdesi), do dört komalık diyez (nim hicaz
perdesi) ve fa dört komalık diyezdir (eviç).

Yeden Rast perdesidir (sol).

©
Genellikle inici-çıkıcı seyre güçlü perdesi civarından, çıkıcı seyre de durak
perdesi civarından başlanır. Neva perdesi üzerinde rast beşlisini oluşturan

Seyir Özellikleri sesler işlenir. Tiz duraktan güçlü perdesine inerken fa diyez (eviç perdesi),
natürel hâline (acem perdesi) döner. Neva perdesinde buselik çeşnili yarım
karar yapılır. Daha sonra hicaz dörtlüsünün sesleri işlenerek dügâh perdesin-
de tam karar verilir.

96 DİZİ-MAKAMLAR VE İLGİLİ DAĞARCIK III ©