Page 11 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |
P. 11

KİTABIN TANITIMI




                                                                        ����N�TE
                                                                    TEMEL��AVRAMLAR
                                                                             VE
                                                                         TANIMLAR











                                                                    �N�TE���N�LARI
                                                                    ��TEMEL��AVRAMLAR�VE�TANIMLAR
                                                                       �������l�l��
                                                                    �  ������al���Da�������al��Da��la�ı��a��amla�ı
                                                                       ������al��Da��la�ı�ı���ı�ı�a��ı�ılma�ı����
                                                                    �  ���������l��l����Dağılımı
                                                                    �  ������������al��Da��la�ı�ı���ı�ı�a��ı�ılma�ı
                                                                    �  ������������al��Da��la�ı�ı����l��l���������
                                                                    �  �  Dağılımı
                                                                    ���N�TE��AVRAMLAR
                                                                     ��l�l�����al���Da�����al���a��la�ı������������������ım�
                     ��

                                                                                Ünitenin adını belirtir.

                                           Ünite Tanıtım Karekodu     Ünitenin numarasını belirtir.


                                                        Ünite Karekodu

                                                                       2.�HALAY�VE�HORON�OYUNLARI
                 BİLGİ�KUTUCUĞU
                                                                             Hazırlık�Soruları
                Kaşık�oyunlarının�Orta�Asya'da�Hakanlar�huzurunda�oynanan�ve�"Hakan�Oyunu"�adı�verilen�
               bir�versiyonu�bulunur.�Bu�oyunda�oyuncuların�iki�tabak�ve�iki�kaşık�kullandığı�bilinmektedir.�Kaşık�  1.� Halay�hakkında�neler�biliyorsunuz?
               oyunları�kültürü�günümüzde�Türkistan�ve�Kuzey�Afganistan'da�Uygur�kökenli�Türk�toplulukları�  2.� Van�ve�Gaziantep�yöresi�halk�oyunları�ile�ilgili�neler�
               arasında�da�yaşamaktadır.�Ayrıca�Girit�adasında�da�bu�oyunlar�oynanmakta�ve�ritim�aracı�olarak�  �  biliyorsunuz?
                                Türkçe�"kaşık"�sözcüğü�kullanılmaktadır.
                                                                       2.1.�Halay�Türünden�Oyunların�Özellikleri
              3.2.2.�Kaşık�Oyunlarının�Oynanış�Özellikleri
                Kaşık�oyunları�mizahi�öğeler�içeren�aşk�ve�sevgi�      2.1.1.�Halaylar
              temalarını�işleyen�oyunlardır.�Kaşık�oyunlarında�oyun-                Halay,� ülkemizin� özel-
              cular�birbirine�tutunmadan�serbestçe�oynarlar.�Oyun-                likle� Doğu� Anadolu� ve� İç�
              cuların�ellerinde�genellikle�ikişer�adet�kaşık�bulunur.�            Anadolu�bölgelerinde�davul�
              Kaşıkların�elde�farklı�duruşları�olabilir�ancak�genellik-           ve�zurna�eşliğinde�toplu,�sı-
              le�sapları�yukarı�gelecek�şekilde�avuç�içinde�tutulur�ve�           ralı�ve�bağlı�şekilde�oynanan�
              sırtları�birbirine�vuracak�şekilde�konumlandırılır.�Ka-             bir� halk� oyunudur.� "Alay"�
              şıkların�biri�baş�parmakla�sabit�tutulurken�diğer�kaşık�            sözcüğünden�türeyen�halay,�
              yüzük�ve�orta�parmak�arasına�geçirilerek�dört�parmakla�             bölgelere�göre�“haley,�aley,�
              kaşığın�çukur�kısmına�bastırılır�ve�sabit�kaşığa�vurulur.�  ����������  haliy”�gibi�değişik�isimlerle�
              Kaşıkların�çalınışı�bir�ahenk�oluşturur�ve�oyuna�canlı-  Halay�Örneği  anılmaktadır.�Bu�halk�oyunu�türünün�çok�eski�zamanlarda�da�var�
              lık�katar�(Görsel�3.14).�Bazı�yörelerde�kaşıklara�püskül�  olduğu�bilinmektedir.�Halay�türüne�benzer�oyunlar,�birçok�kültürde�
              takılıp�boyama�yapılır.�                                 törensel�dans�olarak�karşımıza�çıkmaktadır�(Görsel�2.1).�
                Kaşık�oyunları�genellikle�türkülü�oyunlar�sınıfına�     Halayların�içinde�“ağırlama,�yürütme,�yeldirme�ve�hoplatma”�
              girer�ve�2/4,�4/4�zamanlı�usullerde�icra�edilir.�Bu�oyun-  �����������  gibi�bölümler�bulunur.�Halaylar�bölgelere�göre�değişiklik�göstermek-
              lar�hareketli,�canlı�ve�ritimle�ezginin�birleştiği�ahenkli�oyunlardır.�  Kaşık�Oyunu  DÜŞÜNELİM  le�birlikte�genellikle�davul�ve�zurna�eşliğinde�oynanır.��Bazı�yöreler-
              Bazı�oyunlarda�8/8,�9/16,�9/8�gibi�karma�zaman�ölçüleri�de�kullanılır.�  TARTIŞALIM  de�def�eşliğinde�türkü�söyleyerek�de�halay�çekilir.�Halaylar�düğün,�
              Kaşık�oyunlarına�kabak�kemane,�sipsi,�tırnak�kemençe,�dört�telli�ke-  nişan,�kına�gecesi,�bayramlar�ve�askere�uğurlama�gibi�toplu�halde�
              mençe,�bağlama,�cura,�ud,�cümbüş,�klarnet,�keman,�kanun,�koltuk�  1.�Bildiğiniz�halay�oyunu�mü-  yapılan�çeşitli�törenlerde�oynanır.�
              davulu,�darbuka,�zilli�maşa,�tandır�kaşık�gibi�çalgılar�eşlik�eder.�Öl-  ziklerinden�örnekler�veriniz.  Halay,�Anadolu’nun�ortalarından�başlayarak�Karadeniz�ve�Ak-
              çüsüz�olarak�söylenen�türkü�bölümlerinde�serbest�hareket�yapılırken,�  2.�Yaşadığınız� bölgede� hangi�  deniz�Bölgelerinin�küçük�bir�kısmını�içine�alır;�Doğu�ve�Güneydoğu�
              nakarat�bölümlerinde�ortak�hareketlere�geçilir.�  etkinliklerde� halay� oyunları�  Anadolu�Bölgelerinin�ise�büyük�bir�kısmını�içine�alır�ve�neredeyse�
                Kaşık�oyunları�bireysel�oyunlardır.�Dolayısıyla�oyuncular�el�  DÜŞÜNELİM  oynanmaktadır?�Örnekler�ve-  tamamında�oynanır.�Ankara’nın�doğusundan�başlayarak,�Çorum,�
              ele�tutuşmazlar.�Oyunlar�genellikle�daire�biçiminde�veya�karşılıklı�  TARTIŞALIM  riniz.  Yozgat,�Sivas,�Tokat,�Amasya,�Erzincan,�Elâzığ,�Malatya,�Kahraman-
              olarak�oynanır.�Kollar�genellikle�omuz�hizasına�kadar�kaldırılır�ve�  Konya�ve�Çankırı�kaşık�oyun-  maraş,�Kayseri,�Kırşehir,�Nevşehir,�Niğde,�Adana,�Hatay,�Gaziantep,�
                                                                       Şanlıurfa,�Diyarbakır,�Muş,�Bitlis,�Bingöl,�Siirt,�Hakkâri,�Van,�Mardin,�
              sekerken�yarım�daire�şeklinde�hareket�e�irilir.�Oyuncu�sayısında�bir�  larını� ulaşabildiğiniz� dijital�
              sınırlama�yoktur�ve�genellikle�karşılıklı�çiftler�halinde�oynanır.�Oyun�  ortamlardan� izleyerek� oyu-  Adıyaman,�Ağrı,�Tunceli�ve�dolaylarında�yaygındır.�
              ritmine�göre�kaşık�çalarak�oynamak�büyük�bir�beceri�gerektirir.�Oyu-  nun��gür� ve� kıyafetlerini�  Anadolu’da�yaygın�olarak�oynanan�ve�geçmişten�günümüze�her�
              nun�en�belirgin�özelliği�oynayanların�beceri�ve�yeteneklerine�dayalı�  inceleyiniz.� Daha� sonra� bu�  zaman�canlılığını�korumuş�olan�halaylar;�günümüzde�özellikle�dev-
              bir�oyun�olmasıdır.�Herkesin�kendine�özgü��gürleri�vardır.�Oyun�  oyunların��gür�ve�moti�erini�  let�konservatuvarı�halk�oyunu�bölümleri,�devlet�kanalları,�kültür�ve�
              yavaş�bir�tempoda�başlar�ve�zamanla�hızlanır.�Sazlar�ve�kaşıklar�çal-  karşılaştırarak�düşüncelerini-  turizm�bakanlığı�bünyesinde�bulunan�dans�toplulukları,�hemşehri�
              maya�başladığında�oyuncular�müziğe�uyumlu�olarak�topuklarını�vu-  zi�arkadaşlarınızla�tartışınız.  dernekleri�olmak�üzere�çeşitli�kurum�ve�kuruluşların�desteği�ile�sah-
              rurlar,�küçük�adımlarla�yürürler�ve�yan�hareketlerle�oyuna�başlarlar.�  ne�performansı�olarak�da�icra�edilmektedir.�
              Oyunlar�kıvrak,�hareketli�ve�canlıdır.�Sekmeler,�çökmeler,�dönüşler�
              ve�kol�ve�bacak�hareketleri�oyun��gürlerini�oluşturur.�
                                             ��             ��
          Kazanım ile ilgili bilgileri   Öğrencinin konu ile ilgili farklı
          gösterir.            kaynakları araştırıp tartışmasını   Ünite başlarken hazırlık sorularıyla
                               amaçlayan bölümdür             konuya ilgi çekilir.
       10
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16