Page 15 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİI |
P. 15
1.TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR
1.1. Folklor
Folklor “halk bilimi” anlamına gelmektedir. İnceleme alanı halk
kültürüdür. Bir milleti diğer milletlerden ayıran kültürel özellikleri
inceleyen sosyal bir bilim dalıdır. Folklor, toplumların binlerce yıl-
lık birikimlerini araştırır. İnceleyip değerlendirdikten sonra bölgesel
alt kültürlerden ulusal kültüre ögeler aktarır. Bu yolla
onları kuvvetlendirir ve insanlık kültürüne katkıda bu-
lunur. Bir toplumun sosyolojik, psikolojik, tarihî, maddi
ve manevi değerlerini içeren folklor halkın karakteris-
tik özelliklerini yansıtır. Halkın öz kimliğinden beslenir
ve ortak değerlerde birleşip millet olmasını sağlar. Bu
yönüyle kültürel varlığın en önemli ögelerinden biridir.
Kültürün tüm parçalarını barındıran zengin bir hazine-
dir. Halka ait maddi ve manevi bütün kültür belgelerinin
Görsel 1.1 koleksiyonudur. Folklorun içinde mitler, destanlar, halk
Halk Oyunları Ekibi oyunları (Görsel 1.1), masallar, şakalar, atasözleri, bilmeceler, ninni-
ler, dualar, yeminler, incitmeler, atışmalar, kinayeler, alaylar, dilekler
ve tekerlemeler yer alır.
1.2. Halk, Dans ve Halk Dansları Kavramları
Halk; aynı dili konuşan, benzer yaşama alışkanlıklarını sür-
düren, gelenek ve göreneklerle birbirine bağlı, ortak bir tarihi olan
homojen bir yapıdır. Dans, müzik temposuna uyularak yapılan ve
estetik değer taşıyan düzenli vücut hareketleridir (Türk
Dil Kurumu, 2011). İnsanlığın kendini ve deneyimlerini
ifade etme biçimidir. Sanatın en eski belirtilerinden biri
olan dans, insanlık tarihi ile paralel başlamıştır. Dans,
sözlü kültürden de önce insanın toplumsal bağlamda
kendini ortaya koyduğu ilk olgulardan biridir (Barın,
1999:1). Kültürün doğuşunda ve şekillenmesinde bü-
yük rol oynamıştır. Dans, sadece bedensel bir hareket
Görsel 1.2 olmayıp; ritim, müzik, tavır, jest ve mimiklerin de kul-
Toplumsal Eğlence Türü Olarak lanılmasıyla yapılan öyküsel bir anlatımdır. Duyguları, düşünceleri,
Aşuk ile Maşuk Gösterisi özlemleri, istekleri ve yaşantıları çeşitli vücut hareketleriyle anlatan
bireysel veya toplumsal bir etkinliktir. Bu nedenle dans, ritüelleri ve
bunlara bağlı geleneksel yaşam biçimlerini felsefi, sanatsal ve kültü-
rel açıdan temsil eden bir halk bilimi ürünüdür. Gelişen ve birtakım
değişikliklere uğrayan dans; doğum, ölüm, evlilik, savaş, barış, av-
lanma, mahsul kaldırma, dinî törenler gibi toplumsal olgular sonu-
cunda ortaya çıkmıştır. Zamanla dinî ve törensel özelliklerini kaybe-
derek eğlenceye ve toplumdaki yaşantıya uygun çeşitli gösterilere
dönüşmüştür (Görsel 1.2).
14
