Page 40 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİ

2.2. ADIYAMAN YÖRESİ HALK DANSLARININ ÖĞRETİMİ

Görsel 2.14: Nemrut Dağı
Güneydoğu Anadolu yöresinde yer alan Adıyaman ilinin kültürü çok eski tarihlere dayanır (Görsel 2.14).
Mezopotamya topraklarında yaşamış tüm uygarlıklar, bölge folklorunda geniş izler bırakmışlardır. Yöre oyun-
ları içerik olarak çok zengindir. Sosyal ve dinî hayatı anlatan birçok oyun vardır. Simsim dansı, Şamanizm’in
bu oyunlarda bariz bir şekilde görülmesinin en güzel örneğidir. Adıyaman halk oyunları tek dizi sıra veya
yarım daire oluşturarak, omuzlar birbirine değecek şekilde sıralanarak oynanır. Daire formu genellikle aşiret
düğünlerinde oyuncu sayısının fazla olması durumunda kullanılır.
Genellikle oyunlar halay şeklindedir (Görsel 2.15). Oyuncu sayısında sınırlama yoktur. Oyunu halayın
başındaki oyuncu (halaybaşı) yönlendirir. Halaybaşı bireysel gürlerle oyuna zenginlik katar. Adıyaman halk
oyunları genellikle sözsüz olup davul ve zurna (Görsel 2.16) eşliğinde oynanır (Bu çalgılarla ilgili bilgi için 30
ve 31. sayfalara bakınız.). Bazı oyunların giriş ya da ara bölümlerinde uzun hava söylenir. Uzun hava başlayınca
davul ve zurna eşliğinde ha ften ritim tutulur ve oyuncular sallanmaya başlar. Uzun hava bitince oyuncular
oyuna kaldığı yerden devam eder. Adıyaman ilimizde oynanan oyunlarımızdan bazıları; ağır halay, düz halay,
simsim, tirge, üç ayak, beş ayak, dik, deriko (derinno), berde, baluç, lorke, dokuzludur.
Adıyaman yöresi, kendine has türküleri ve halk oyunlarıyla Anadolu kültürünün önemli bir parçasıdır.
Adıyaman yöre kültüründe türkü yakmak ve türküleri kendi hançeresinde yorumlama geleneği günümüze
kadar taşınmıştır. Şanlıurfa’da yapılan sıra gecelerine benzer harfane toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılar,
eskiden Ahilik Teşkilatı üyesi esna ar tarafından oluşturulurken zamanla halk arasında da yaygınlaşmıştır.
Harfane toplantılarında sohbetler yapılır; şarkı, türkü, mani, gazeller söylenir ve yöresel oyunlar oynanır.
Yörede cümbüş, keman, ut, kanun, kaval, ney, bağlama, def, bendir ile halay ezgilerinin baş sazları olan davul
ve zurna kullanılır. Oyun müzikleri 2/4, 4/4, 6/4 ve 6/8’lik usullerdedir.

Görsel 2.15: Halay Görsel 2.16: Davul - zurna ekibi