Page 13 - ÇALGI EĞİTİMİ KEMAN| 11

KİTABIN TANITIMI

Okuma Parçası Okuma Parçası
Aşağıda Türk Beşleri’nden biri olan Ulvi Cemal Erkin’in (Görsel 3.1) yaşam öyküsünü konu
alan bir metin verilmiştir. Metni okuyunuz ve sanatçının Türk müziğine verdiği önemi sorumluluk
ve vatanseverlik değeri bağlamında yorumlayınız.
Kitapta adı geçen ULVİ CEMAL ERKİN (1906-1972)
Çağdaş Türk Müziğinin öncülerinden; besteci, pi-
sanatçıların kişilerin dünyaya gelir. İlk müzik derslerini annesinden alır,
yanist ve öğretmendir. 14 Mart 1906’da İstanbul’da
ilerleyen dönemde Adinolfi’nin (Adinolfi) özel öğren-
cisi olur. 1925’te kazandığı kazandığı devlet bursuyla
Paris’e giderek Paris Konservatuvarında Jean Gallon
hayat hikâyelerinin dan Ecole Normale de Musique’te (Ekol Normal de
(Jon Gelon) ve Isidor Philipp (İzidor Filip) ile ardın-
Müzik) Boulanger (Blonjer) ile çalışır. 1930’da ülkeye
döndükten sonra piyano ve kompozisyon öğretme-
ni olarak görev yapar. 1932’de piyanist ve öğretmen
Ferhunde Erkin ile evlenir. 1936’da yeni kurulan An-
bir metin aracılığıyla kara Konservatuvarının piyano bölüm başkanı, 1949-
51 arasında da müdürü olur. 1971’de Devlet Sanatçı-
sı ünvanını alır.
Ulvi Cemal Erkin, kendisi de usta bir piyanist oldu-
verildiği bölümdür. ğundan piyano için pek çok eser bestelemiştir. Bes-
teleri, Türk Halk dansları, geleneksel modlar ve gi-
zemli İslam felsefesinin ögelerinden kaynaklanıp Batı
müziği kurallarıyla birleşir. Melodi zenginliği ve ritim
canlılığı ile Erkin, tüm yapıtları seslendirilmiş tek Türk
bestecisidir. Besteci, 15 Eylül 1972’de 66 yaşında bir
kalp krizi sonucu, Ankara’da ölmüştür. Erkin’in Birinci Görsel 3.1: Ulvi Cemal Erkin
Senfonisi Türk müziğinin modal ve ezgisel özellikleri-
ne bağlı bir yapıttır.
ERKİN’İN BAŞLICA YAPITLARI :
Orkestra: İki Dans (1930), Bayram (1934), Köçekçeler (1943), Senfoni No.1 (1946), Senfoni
No.2 (1951), Senfonik Bölüm (1969), Senfonik Parçalar (1971), Yaylı Çalgılar Orkestrası için
Sinfonietta (1951-1959).
KONÇERTOLAR :
Konçertino-Piyano (1932), Piyano Konçertosu (1942), Keman Konçertosu (1947), Senfoni
Konsertant-Piyano (1966).
ODA MÜZİĞİ:
Yaylı Sazlar Dörtlüsü (1936), Piyanolu Beşli (1943), Ninni-keman ve piyano (1932), Emprovi-
zasyon-keman ve piyano (1932), Zeybek Türküsü-keman ve piyano (1932).
ŞAN ve ORKESTRA:
Bülbül ve Ayın Ondördü (1932), Yedi Halk Türküsü (1936).
PİYANO:
Beş Damal (1931), Çocuklar için 7 Kolay Parça (1937), Şan ve Piyano Parçaları. Ölçme Değerlendirme
Evin İlyasoğlu’nun “Zaman İçinde Müzik” adlı kitabından alınmıştır. Ölçme ve Değerlendirme
Aşağıda verilen açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alanlara yazınız.
Diziler ve İlgili Dağarcık 105
1. Akor nedir? Açıklayınız. Üniteyle ilgili ölçme
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………...
2. Üç veya dört sesli akor çalmanın önemi nedir?
………………………………………………………………………………………………………………… ve değerlendirmenin
…………………………………………………………………………………………………………………...
3. Eşlikli eser çalmada teknolojinin müziğe etkileri nelerdir?
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………... yapıldığı bölümdür.
4. Dağarcığınızda yer alan eserler eklemenin faydalarını açıklayınız.
…………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………….....................................................................................................
Aşağıda verilen karekod uygulamasını veya bağlantı linkini kullanarak ölçme ve değerlendir-
me etkinliğini cevaplayınız.
KONTROL LİSTESİ
“Geliştirme ve Sergileme III” ünitesinde kazanılan becerileri değerlendirmek amacıyla aşa-
ğıdaki kontrol listesini öğretmeninizle doldurunuz. Kontrol listesindeki davranışlardan ger-
çekleştirilenler için Evet, gerçekleştirilemeyenler için Hayır sütununa (√) işaretini koyunuz.
Kontrol Listesi
SIRA GÖZLEMLENECEK DAVRANIŞLAR EVET HAYIR
1 Kemanda duruş tekniklerini tonal eserlerde uygular.
Üniteyle ilgili
2 Kemanda Klasik Dönem’in özelliklerini tonal eserlerde uygular.
3 Eserlerde üç sesli akorları uygular.
4 Eserlerde dört sesli akorları uygular.
5 Eşlikli eserleri uyum içinde çalar. kazanılan becerilerin
6 Tonal eserlerde dağarcık oluşturur.
7 Kemanda duruş ve yay tekniklerini makamsal eserlerde uygular.
8 Makamsal eserlerde dağarcık oluşturur.
9 Kemanda duruş ve yay tekniklerini popüler eserlerde uygular. değerlendirildiği
10 Popüler eserlerde dağarcık oluşturur.
Not: Gözlenen her davranış için 10 puan verilir. bölümdür.
184 5. ÜNİTE
3.5. Hicaz Makamında Dizi, Etüt ve Eserler
3.5.1. Hicaz Makamı Dizisi
Günümüzde en sevilen ve en çok icra edilen makamlardan biri olan hicaz makamı, “hicaz ailesi”
adı verilen ve birbirleriyle yakından ilişkili olan dört makamdan (hicaz, hümâyun, uzzal, zengüle/
zirgüleli hicaz) oluşan grubun bir üyesidir. Makamın özellikleri Tablo 1’de verilmiştir.
Tablo 1: Hicaz Makamının Özellikleri
Dizisi Yerinde hicaz dörtlüsüne nevâda rast beşlisinin eklenmesinden meydana gel-
miştir.
Durak (Karar) Sesi La (dügâh) sesidir.
Seyri İnici-çıkıcı. Bazen çıkıcı olarak kullanılır.
Güçlü Sesi Re (nevâ) sesidir.
Donanımı “Si” bakiye bemolü, “fa” ve “do” için bakiye diyezi alır.
Yeden Sesi Sol (rast) sesidir.
Açıklama Seyir Özellikleri Hicaz makamının seyrine durak veya güçlü civarından başlanır. Diziyi
meydana getiren çeşnilerde karışık gezinildikten sonra güçlü perdesinde
rast çeşnisiyle makamın yarım kararı yapılır. Bu arada gerekli yerlerdeki
asma kararlarla hicaz ailesinin diğer makamlarına geçkiler de yapıldıktan
sonra bütün dizide ve istenirse genişlemiş bölgede dolaşılır, nihayet hicaz
dizisiyle dügâh perdesinde tam karar yapılır.
Anlatımı desteklemek ve 3.5.2. Hicaz Makamında Dizi Çalma
Türk müziği ses sisteminde hicaz makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir.
Yerinde Hicaz 4'lüsü Nevâda Rast 5'lisi Ï s Ï w
öğrenilenleri pekiştirmek & Ï ) ( w S Ï w A Ï s S w T Ï K S T
amacıyla hazırlanmış Batı müziği ses sisteminde hicaz makamı dizisinin gösterimi aşağıdaki gibidir. w 5.2.4. Eşlik Eden Çalgının Notasını Teknolojiyi Kullanarak Yazma
≥
w #
w
≤
w
w
w #
& w
w b
by
Yaşadığımız yüzyılda insan hayatının hemen her alanında vazgeçilmez bir olgu hâline gelen
bölümdür. Açıklama teknoloji ve teknolojinin sağladığı olanaklar diğer sanat dallarında olduğu gibi müzikte de etkisini
göstermiştir. Notaları kaydetme, tekrar dinleme ve orkestrasyon yapma gibi işlevsel özelliklere sahip
nota yazım programları teknolojinin getirdiği bu yeniliklerdendir. Notaları kolay ve düzgün yazmaya
Yerinden hicaz makamı Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “mi” olacak şekil-
imkân veren nota yazım programlarının bir diğer özelliği de yazılan eserleri midiye dönüştürerek
de çalınır. Bir ses hicaz makamı Batı müziği tampere ses sistemine göre karar sesi “re” olacak
bu eserlerin dijital ortamlarda kullanılmasını sağlamaktır. Müzik teknolojisi, elbette nota yazım
şekilde çalınır.
programları ile sınırlı değildir. Ses kaydı, müzik kompozisyonu ve canlı performansların iletimi gibi
Ders İçi Çalışma birçok farklı alanda müzik teknolojilerinden yararlanılmaktadır.
Aşağıda verilen hicaz makamı dizisinde yerinden (mi karar) ve bir ses (re karar) yazılmış dizileri Araştır-Öğren
çalınız. Ar Araştır-Öğrenaştır-Öğren
Nota yazım programı ile yazılan eserlerin dosya biçimlerinin dijital platformlarda kullanılabilir
& 4 4 ≥ ˙ œ œ# œ œ œ# œ ˙ œ œ œ œ œ# œ ˙ Ó olması için hangi biçimlere dönüştürülmesi gerektiğini araştırınız. Elde ettiğiniz bilgileri sınıfta
arkadaşlarınızla paylaşınız.
Ders İçi Çalışma Anlatımı desteklemek
84 4. ÜNİTE IX Minuet adlı eserin piyano partisini, Andantino adlı eserin ise II. keman partisini nota yazım
programı kullanarak yazınız. IX Minuet adlı eseri dinlerken keman partisyonunu, Andantino adlı
eserin ise I. keman partisyonunu çalınız.
ve öğrenilenleri
IX MINUET
Moderato # Opus 12 œ œ œ Robert Pracht
Keman & # # 3 œ ≤ 4 . . œ œ œ ˙ œ ˙ œ pekiştirmek amacıyla
p
#
4
& # # 3 œ œ . . œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ hazırlanmış bölümdür.
Piyano œ ˙
? # # # 3 Œ . . ˙ œ . ˙ . ˙
4
6 # œ œ œ œ 1. 2.
& # # œ œ œ ˙ ˙ œ . . ˙ œ œ#
p F
6 #
& # # œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ# œ œ œ œ œ . . œ œ œ œ Œ
p
œ œ ˙
? # # # ˙ œ œ œ ˙ Œ . . ˙ Œ
11
#
154 & # # œ œ œ œ ˙ œ œ œ œ œ œ œ ˙ œ œ# œ œ œ œ ˙ œ œ
5. ÜNİTE . .
11 #
‰ j œ œ œ œ
& # # . . ‰ j œ œ œ œ ‰ j œ œ œ œ œ ‰ j œ œ œ œ ‰ j œ œ œ œ ‰ j œ œ œ œ
œ
œ
œ
œ
œ
F
? # # # . . . ˙ . ˙
. ˙ . ˙ . ˙ ˙ œ
Uygulama Değerlendirme tablodaki ilgili sütuna yazarak öğretmeninizle değerlendiriniz. ©
Uygulama Değerlendirme
Aşağıda verilen eserlerden çalabildiklerinizi tabloya işaretleyiniz. Tamamlayamadığınız ölçüleri
Ders İçi Çalışma German Dance Tamamlandı Tamamlanamayan Ölçüler
Eser Adı
Canzonetta
etkinliklerinde çalışılan Summer Solstice Song
Dramatic Episode
The Italian Flower Girl
eserlerin tamamlanma Bahçede Erik Dalı
The May Queen
Hicaz Mandra
durumunu ve eksik ölçüleri Sarı Kız
Naz Barı
Bahçelerde Zerdâli
tespit etmek amacıyla Dağları Hep Kar Aldı
Greensleaves
hazırlanmış bölümdür. Donna Donna
My Way
Kol Düğmeleri
Sihirli Ay
Dinleti Zamanı
“Geliştirme ve Sergileme II” ünitesinde çaldığınız eserler aşağıda listelenmiştir. Genel ağda vi-
deo veya müzik paylaşım sitelerini kullanarak verilen eserleri dinleyiniz.
a) Dinlediğiniz eserlerden kendi beğeni listenizi oluşturarak arkadaşlarınızla ortak bir dinleti-kon-
ser programı hazırlayınız.
b) Seçtiğiniz eserleri arkadaşlarınızla beraber çalışarak dinletiye hazırlanınız.
c) Adaletli bir şekilde görev dağılımı ve iş birliği yaparak konser hazırlıklarını planlayınız.
ç) Oluşturduğunuz dinleti-konser programını öğretmeninize dinleterek eksiklerinizi gideriniz ve
varsa öğretmeninizin önerilerini alınız.
d) Konser öncesi bol bol prova yaparak performansınızı denetleyiniz.
e) Dinleti-konser programının sonunda hem kendi performansınızla hem de yardımlaşmanın
önemi ile ilgili düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
182 5. ÜNİTE
12