Page 101 - PİYANO | 11

5.1. Sağ Pedal Kullanımı

Piyanoda Görsel 5.1’de gösterildiği şekilde 3 pedal
bulunur. Bu pedallar; sol pedal, orta pedal (gece pedalı)
ve sağ pedal (uzatma pedalı) olarak isimlendirilir. Bu
pedala basıldığı zaman tokmaklar ve teller arasına
keçeden yapılmış bir perde girer ve piyanonun ses
gürlüğü azalır. Bu ünitede sadece sağ ve sol pedalların
çalışma prensibi anlatılacak, etüt ve eserler yardımıyla
da kullanımı pekiştirilecektir.

Sağ pedal, tuşlara sürekli basmadan sesleri uzatmak için
kullanılır. Sağ pedal kullanıldığında tellerin üstündeki
surdin (ses söndürücü keçe) (Görsel 5.2, 5.3) kalkar,
telin serbestçe titreşmesi ile sesin uzamasına olanak
Görsel 5.1. Piyano pedalları sağlanır. Pedalsız çalınan bir tuşta surdin sadece o tuşa
bağlı bulunan telden kalkar. Parmak tuştan kalktığı anda
surdin geri gelir ve telin titreşimini engeller, dolayısıyla ses kesilir. Sağ pedala basıldığında sesin titreşimini
kesen mekanizma tellerden uzaklaşır ve bu sayede sesler tınlamaya devam eder, ses hacmi genişler ve sesin
rengi değişir. Parmak tuştan kalksa da bu pedal sayesinde ses tınlamaya devam eder.

Görsel 5.2. Surdin (Ses söndürücü keçe) üstten görünüşü Görsel 5.3. Surdin (Ses söndürücü keçe) yandan görünüşü

Farklı tekniklerde kullanılan sağ pedal; notalar ya da parmaklar ile legato yapılması zor olan sesleri
birbirine bağlamak, notaları daha iyi vurgulamak, armoniyi daha uzun duyurmak, bas seslerini uzatarak
armoniyi tamamlamak, yumuşak ses rengi ve farklı tınılar elde etmek amaçlarıyla kullanılmaktadır. Sağ
pedal tam, yarım veya çeyrek olarak basılabilir ve bu sayede tınıda farklılıklar yaratmak mümkün olur.
Pedal kullanma teknikleri pedala basma ve pedaldan kaldırma zamanlaması ile ses şiddeti bakımından
farklılıklar gösterebilir.

Öğrencilerin pedal kullanımını içeren eserlere başlamadan önce doğru vücut duruşlarını bozmadan sağ
ayakları ile pedala yetişebilmeleri, notaları akıcı bir şekilde okuyabilmeleri, her iki ellerini de uyum içinde
kullanabilmeleri, el ve ayak hareketlerini koordine edebilmeleri ve temel müzik bilgilerine (özellikle armoni
bilgisi) sahip olabilmeleri gerekmektedir.

Piyanonun kapağı kaldırılıp öğrenciye pedal mekanizmasının işleyişi gösterilerek pedal konusunun
kavratılmasına başlanabilir. Seslerin titreşimlerini daha iyi göstermek için glissandolar çalınabilir.
Öğrencilere; sağ pedala basıldığında teller üstündeki surdinlerin kalktığı, tellerin serbestçe titreştiği ve
sesin uzayıp büyüdüğü böylece daha iyi kavratılabilir.

100