Page 52 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM ) 11

TÜRKÜ

2.2. YAPILARINA GÖRE TÜRKÜLER

ekil yönünden türküler, çoğunlukla beyitler ve kıtalar biçiminde ve bunlara çeşitli sayılarda eklenen
mısralarla oluşturulmuştur. Genellikle nakarat bölümleri de vardır. ece ölçüsü bakımından türküler, duraklı
veya duraksız, çoğunlukla , , 11 ve 1 heceli kalı larla oluşturulur. ncak türkü örneklerine bakılırsa bu
kalı larda kesin bir sınırlama olmadığı anlaşılır (Çobanoğlu, 2009:106). Geleneksel müziklerin en önemli
özelliklerinden birisi de kesin kalıpların olmayışıdır.

2.2.1. Yapılarına Göre Türkülerin Sınıf andırılması

Türkülerde kıtalar yapı bakımından iki bölümden oluşur. Birinci bölüm türkülerin asıl sözlerinin bulun-
duğu bölümdür. Bu bölüme “bent” adı verilir. İkinci bölüm ise bendin sonunda tekrarlanan “nakarat” kısmıdır.
Nakarat kısmına, “bağlama” veya “kavuştak” da denir. Bentler ve kavuştaklar kendi aralarında kaf yelenirler.
Türkülerin birçok bakımdan en önemli kısmı kavuştaklardır.
Yapılarına göre türküler aşağıdaki gibi sınıf andırılır.

YAPILARINA GÖRE TÜRKÜLER

1. Bentleri mâni dörtlükleriyle kurulan kavuştaksız türküler

2. Bentleri dörtlüklerle kurulan türküler

3. Bentleri üçlüklerle kurulan türküler

4. Bentleri beyitlerle kurulan türküler

5. Bentleri tek mısra, kavuştakları mâni, dörtlük veya yedi mısralı türküler

6. Karşılıklı türküler/atma türküler

1. Bentleri Mâni Dörtlükleriyle Kurulan Kavuştaksız Türküler

Birbirleriyle yakından veya uzaktan ilgili konulara ve anlatım tutumuna bağlı olarak arka arkaya mâniler
sıralanarak ve bir ezgiye bağlanarak oluşturulan türkülerdir. Bu yapıdaki türkülerin bentlerinde birinci, ikinci
ve dördüncü mısralar kendi aralarında kaf yelidir. Üçüncü mısra ise serbesttir. Her dörtlüğün kaf ye örgüsü
diğerlerinden ayrıdır. Bu tür türkülerin kaf ye örgüsü aaxa, bbxb, ccxc.. şeklindedir.

Karanf l oylum oylum
Geliyor selvi boylum
Selvi boylum gelince
Şen olur benim gönlüm

50