Page 129 - UT (THM) 11

ETÜT VE ESER İCRASI

Yine o dönemlerde "İncesaz" takımlarında çalan ve söyleyenlerin sayısı pek fazla olmazdı. Bu
alışkanlığın da dışına çıkarak otuz-kırk kişilik saz ve ses topluluğu ile konser vermenin ilk örne-
ğini de İsmail Hakkı Bey verdi. Sanatkârlar aynı tip elbise giyer, ses sanatkârları ayakta durur,
dinleyiciler üzerinde iyi bir etki bırakırdı. Program düzenleme ile ilgili kuralları bir yönetmeliğe
bağladı. Ancak bu tür konserlerde şimdiki gibi bir yöntem uygulanmaz, ses ve saz sanatkârlarını
yarım daire şeklinde dizer, heyetin tam ortasına elinde defi olduğu halde kendisi oturur, toplu
programlardaki geleneksel icra şeklini uygular ve her iki tarafı kontrol altında tutardı. Münir
Mazhar Kamsoy'un verdiği bilgilere göre, Ziya Bey Darülelhan'da bugünkü gibi fasıl yönettiği
halde, İsmail Hakkı Bey'in bu şekilde fasıl yönetmesine izin verilmişti.

İsmail Hakkı Bey gerçekten de "Muallim"di. Bildiğini kendisine saklayan sanatkârlardan değildi.
Bazı sanatkârların elinden bir eseri alabilmek bir sorun olduğu halde, o bildiğini öğretmekten
ve yaymaktan zevk duyardı. Bunun içindir ki bildiğini her isteyene öğreterek bu kadar öğrenci
yetiştirdi, eline geçen her eseri bu sanatla uğraşanların istifadesine sunmaya çalıştı.

Çok eser yayımlamış olması bu düşünceden kaynaklanır. Çok verimli bir bestekâr olan İsmail
hakkı Bey her formda bine yakın eser vermiştir. Bu rakamı iki bine çıkartan kaynaklar da vardır.
Bunların içinde sayısı otuzu bulan marş, operet ve dinî eserler de bulunmaktadır. Bestelediği
operetlerde alışılmışlığın dışına çıkarak orkestra yerine "incesaz" takımı kullanarak kısa sürede
şeklin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Suphi Ezgi bile bunu örnek alarak "Lâle Devri" opere-
tini bestelemiştir. Türk musikisinin dışına çıkarak Yahudilerin vermiş olduğu İbranice güfteler
üzerine, Sinagog ve Havra'larda okunması için dinî eserler bestelemiştir.

İsmail Hakkı Bey'in Bilinen Eserleri:

1. Nazarî Eserleri: Solfej veya Nota Dersleri, Usûlat, Solfej, Makamat ve ilaveli Nota Dersleri,
Nazarî Eserleri: Solfej veya Nota Dersleri, Usûlat, Solfej, Makamat ve ilaveli Nota Dersleri,
Mahzen-i Esrar-ı Musiki yahut Teganniyat-ı Osmanî.

2. Musiki Eserleri: 6 operet, 15 peşrev, 21 saz semaisi, 5 Kâr, 1 Kâr-ı Nâtık, 1 Methal, 10 Dinî
Eser, 8 oyun havası, 17 Zeybek, 2 longa, 30 Beste, 26 Ağır Semai ve Aksak semai, 3 sengin
semai, 36 yürük semai, 320 şarkı.

Musikimize büyük hizmeti geçmiş bu değerli insanı saygıyla ve rahmetle anıyoruz.

TDV İslâm Ansiklopedisi

126 127