Page 125 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

4. ÜNİTE

4.7. Hüzzam Makamı

Hüzzam makamı Batı müziği ses sistemine (beş ses) göre seslendirildiğinde “sol-re, la” telleri kullanılarak çalı-
nır. Pes bölgede genişlemeler ve yedenli kalışlar yapıldığında “do” teli de kullanılır.
4.7.1. Hüzzam Makamının Özellikleri

Tarih boyunca Türk musikisinin hemen her formunda büyük bir beğeniyle kullanılmış olan hüzzam makamı
dinî, tasavvufi yapıdadır. Çoğunlukla lirik olup bir hüzün ifadesi taşır. Dizileri
Türk Müziğinde Segah

Hüzzam Makamının Türk Müziği ses sistemine göre gösterilişi şu şekildedir:

Segâh Perdesi Üzerinde Hüzzam 5'lisi Eviç Perdesi Üzerinde Hicaz 4'lüsü
œ 5
& œ # w 5 œ ˙ œ 4 ˙ # œ œ #
Türk Müziğinde hüzzamDizileri
S T S A S A B

Hüzzam Makamının Batı Müziği Ses sistemine göre( 5sese göre ) gösterilişi şu şekildedir:

? ˙ œ 3 ˙ # œ œ # œ
œ # w œ

Tablo 3: Hüzzam Makamının Özellikleri

Hüzzam Makamının Özellikleri
Durak Segâh perdesidir (si).
Seyir İnici-çıkıcıdır.
Yerinde hüzzam beşlisine neva perdesinde hümayun, hicaz, uzzal dizisinin; eviçte-
ki hicaz ve segâh dörtlüsünün; dik hisarda nikriz beşlisinin; bazen neva perdesinde
Dizi uşşak dörtlüsünün; segâh perdesinde tam ve eksik segâh beşlisinin; yine segâh
perdesinde bazen tam ve eksik ferahnak beşlisinin birbirine eklenmesinden oluş-
muştur.
Güçlü Neva perdesidir (re).

Donanım Si için koma bemolü, mi için bakiye bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.
Kürdî perdesidir (la diyez).
Yeden Yerinde Eksik Segah 5'lisi
Neva'da Uşşak Beyati Dizisi
Genişlemesi Hüzzam makamı yapısı gereği tiz taraftan genişletilmiştir.
Perdelerin Türk Segâh, Çargâh, Neva, Dik Hisar veya Hüseyni, Eviç veya Acem, Gerdaniye, Sünbüle
Müziğindeki veya Muhayyer (si için), Tiz Segâh veya Sünbüle, Tiz Çargâh ve Tiz Nevadır.
İsimleri
Hüzzam beşlisiyle seyre başlanır. Makamı oluşturan diziler ve çeşniler gösterildik-
ten sonra neva perdesinde hicazlı yarım karar yapılır. (Makamın tüm seslerindeki
Yerinde Eksik Segah 5'lisi
Seyir dörtlü ve beşliler hüzzam makamı için yarım karar perdeleridir. Bu dörtlü ve beşli-
Neva'da Uşşak Beyati Dizisi
ler sırasıyla veya karışık olarak gösterilebilir.) Daha sonra hüzzam beşlisi ile yedenli
tam karar yapılarak seyir sona erdirilir.

UYARI
Hüzzam makamındaki eserleri çalgınızla seslendirirken çıkıcı ezgilerde mi bemol ve fa diyez sesle-
ri daha tiz, inici ezgilerde ise daha pes çalınmalıdır.

124 DİZİ-MAKAMLAR VE İLGİLİ DAĞARCIK IV