Page 214 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

6. ÜNİTE

6.2. Segâh Makamı

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

Neyzen Yusuf Paşa’nın Segâh peşrevi adlı eserini dinleyiniz. Eseri makamsal açıdan inceleyiniz.

6.2.1. Segâh Makamının Genel Özellikleri

Bileşik makamlarımızdan biri olan segâh makamı, Batı müziği ses sistemine ( 5 ses) göre bir oktav seslendirildiğinde
“sol-re”, iki oktav seslendirildiğinde “sol-re-la” telleri kullanılarak çalınır. Pes bölgede genişlemeler ve yedenli kalışlar
yapıldığında “do” teli de kullanılır.

BİLGİ NOTU

Segâh sözcüğü Farsça kökenlidir. Üçüncü nota anlamına gelir. 14. yüzyıldan önce bulunduğu düşünülmektedir.

Segâh sözcüğü Türk müziğinde “si” sesi (perdesi) ve bu ses üzerindeki makam anlamına gelir. Sık kullanılan bir ma-
kamdır. Segâh makamı THM’de Tatyan ayağı olarak adlandırılır (Görsel 6.5) (Görsel 6.6).
Segâh makamı dizisinin geleneksel Türk müziğindeki gösterilişleri şu şekildedir:

Segah Perdesi Üzerinde Sehah 5'lisi Eviç Perdesi Üzerinde Hicaz 4'lüsü
Segâh Perdesi Üzerinde Segâh Beşlisi
Eviç Perdesi Üzerinde Hicaz Dörtlüsü

               
S T K T S A B

Görsel 6.5: Segâh makamı dizisi
Segâh makamı dizisinin Batı müziği ses sistemindeki (5 ses-sol kararlı) gösterilişi ve çalınışı çello için şu şekildedir:

        
   

Görsel 6.6: Segâh makamı dizisi Batı müziği ses sistemindeki (5 ses-sol kararlı) gösterilişi

Segâh Makamının Özellikleri

Dizi: Segâh makamı dizisi yerinde
tam segâh beşlisine eviçte hicaz
dörtlüsünün, nevada uşak beyati
dizisinin, yerinde eksik segâh beşli-
Durak: Segâh perdesidir (si). Seyir: Çıkıcıdır. sinin, segâhta eksik ve tam ferahnak
beşlisinin, nevada buselik dörtlüsü-
nün veya dizisinin birbirine eklen-
mesi ve karışık olarak kullanılması-
dır.

212 ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 12

©

©