Page 105 - THM TEORİ VE UYGULAMASI (ORTAK-TSM) 12

dışında Giresun ve Trabzon gibi illerde özellikle kent merkezlerinde Türk sanat müziği çalgıları etkindir ve
kadınlar halk ezgilerini seslendirirken ut, keman ve cümbüş gibi çalgıları kullanırlar. Halk arasında vurmalı
çalgı niteliğinde kullanılan diğer objelerle ilgili olarak geçmişte Safranbolu’da kadınların topuklu ayakkabı-
larına ziller takıldığı da bilinir.
Evlenme aşamasında kına töreni dışında diğer geleneklerde de tefçi kadınların etkinliği gözlenir. Örneğin
Eskişehir’de düğüne davet için yapılan “okuntu çıkarma” tefçi kadınlar eşliğinde yapılır. Gelini baba evinden
erkek tarafına götürme aşamasında da Muş vb. yörelerde davul ve zurna yerine tefçi kadınlar eşlik eder.
Düğün gelenekleri dışında bebek kırkı, asker uğurlamaları, sohbet toplantıları, mevsimlik ve yerel bay-
ramlar da kadınların çeşitli müzikli uygulamalarına sahne olur. Seydişehir vb. yörelerimizde asker uğurla-
dıktan sonra kadınlar tef çalıp oynarlar. Çünkü askerlerin arkasından gözyaşı dökmemek âdettir. Kütah-
ya’daki “gezek”, “kekil günü”, Amasya’daki “tel tel gecesi” vb. sohbet toplantılarında tef ve darbuka gibi
çalgılar kullanılır. Anadolu’nun çeşitli yörelerinde Nevruz ve Hıdırellez gibi geleneksel mevsimlik ve yerel
bayramlarda da kadınların tef çalıp oynayarak eğlendikleri görülür.
Anadolu’nun hemen her yöresinde görülen müzikli uygulamalar; kadının kırsal ve geleneksel çevreler-
de kendini müzik diliyle ifade etmesine; kültürel devamlılığın sağlanmasına ve ortak toplumsal değerlerin
paylaşılarak sosyalleşmenin gerçekleşmesine zemin hazırlar. Günümüzde kırsal ve geleneksel alanlarda
kadın topluluklarının müzikli gelenekleri bağlamındaki çalgıların, halk müziği ve halk oyunlarının saptanma-
sı, halk kültürümüzde sadece kadın olgusunun anlaşılması bakımından değil; toplumsal barış ve toplumsal
dinamikler açısından da büyük önem taşır.

Bu okuma parçası Prof. Dr. F. Reyhan ALTINAY’ın Türk Halk Müziği Makaleler Kitabı’nda yer alan “Türk
Halk Kültüründe Kadınların Müzikli Gelenekler Bağlamında Kullandıkları Çalgılar ve İşlevleri” başlıklı ma-
kaleden düzenlenerek alınmıştır.

ÖZ DEĞERLENDIRME FORMU
Bu form ünite içerisinde icra ettiğiniz uygulamaları değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır. Her bir ölçü-
tü okuyarak EVET ya da HAYIR seçeneğine (X) işareti koyunuz.

ÖLÇÜTLER EVET HAYIR

1. Ünite içerisinde icra ettiğin birleşik yedili usuldeki türkülerin usullerini doğru
vurabiliyor musun?
2. Ünite içerisinde icra ettiğin birleşik sekizli usuldeki türkülerin usullerini doğru
vurabiliyor musun?
3. Ünite içerisinde icra ettiğin birleşik dokuzlu usuldeki türkülerin usullerini
doğru vurabiliyor musun?
4. Ünite içerisinde icra ettiğin karma onlu usuldeki türkülerin usullerini doğru
vurabiliyor musun?
ÖĞRENCI GÖRÜŞÜ:
1. Bu çalışmada neler öğrendim?

2. Bu çalışmada nerelerde zorlandım?

103