Page 107 - THM TEORİ VE UYGULAMASI 12

• Gurbetlikten Gelirdik (Manastır/Pirlepe/Rumeli)
• Samyata (Manisa)
• Sabaî (Menemen/İzmir)
• Kına Yolladım Sana (Mudurnu/Bolu)
• Zeybek (Muğla)
• Maraş’tan Seğmen Yörüdü (Uzun hava) (Osmaniye)
• Ela Gözlü Benli Dilber (Uzun hava) (Osmaniye)
• Çıksam Daylerin Başına (Selanik/Rumeli)
• Hatice’min Pelikleri Urgandır Urgan (Selanik/Rumeli)
• Sabah Güvendesi (Soma/Manisa)
• Kız Adın Hava mıdır (Sivas)
• Dolana Ay Dolana (Şanlıurfa)
• Ben Bir Geyik Gezer Gördüm (Trakya)

OKUMA METNİ

GELENEKSEL TÜRK HALK MÜZİĞİ

Geleneksel Türk müziği, makam ve usul açısından köklü bir geleneğe bağlı ola-
rak gelişme göstermiş; Anadolu ve Rumeli coğrafyasında kültürel kaynaklardan besle-
nerek bugünkü şekline ulaşmıştır. Türk halk müziği türü; âşıklar, mahallî sanatçılar ve
kaynak kişiler sayesinde yüzyıllardır çalınıp söylenmiştir. Bu müzik türü; araştırmacıları,
derlemecileri ve icracıları aracılığıyla hem sözlü kültür ürünü olarak hem de yazılı ve
sesli kaynaklarla bugüne taşınmıştır.
Türk Halk Müziği Teori ve Uygulaması dersi kitaplarında yer alan makamlar,
Türk halk ezgileri ve türkülerinde kimi zaman aynen kimi zaman da bazı seyir özellikleri
değiştirilerek kullanılmıştır. Kent merkezlerine yakın yörelerden derlenen halk ezgile-
rinde ve türkülerinde Türk müziği makamlarının dizi, seyir, geçki ve çeşnilerinin daha
belirgin bir biçimde kullanıldığı görülmektedir. Buna karşın kırsal kesimlere doğru köy,
kasaba gibi yörelerden derlenmiş ezgilerde Türk müziği makamlarının daha çok dörtlü
ve beşlilerinin yaygın olduğu dikkat çeker. Bu yörelerden derlenen eserlerde daha sade
ve çekirdek ezgi kalıplarının kullanılmış olduğu gözlenmektedir. Ayrıca bazı yörelerden
derlenen türkü ve ezgiler, Türk müziği makamlarının bazı karakteristik özelliklerini içer-
mekle beraber güçlü ve karar perdelerinde farklılıklar işitilir. Örneğin saba makamındaki
bir türkü, bu makamın karar perdesi olan dügâh perdesinde değil de makamın üçüncü
derecesi olan çargâh perdesinde bitirilmiş olabilir. Bununla beraber bazı uzun soluklu
halk ezgilerinde; halaylar, semahlar, barlar gibi bölümlü ezgilerde her bir bölümün başka
bir makamla ifade edildiği görülebilir. Örneğin “Gine Dertli Dertli İniliyorsun” veya “Sivas
Halayı” gibi eserlerde çeşitli makam dizileri hatta usul değişiklikleri görülmektedir. Bu tür-
den ezgi ve türküler; Türk halk müziğinin makam ve usul geleneğindeki çeşitlilik, renklilik
ve zenginliği ifade eder.

Fatma Reyhan ALTINAY tarafından bu kitap için yazılmıştır.

106