Page 64 - KANUN 9

3. ÜNİTE

3. ÜNİTE MANDAL ÇALIŞMALARI

3.1. Sol El Basit Mandal Kullanımı

HAZIRLIK ÇALIŞMASI

Doğru mandal kullanımı için kanun sanatçılarının videolarını izleyiniz. Gözlemlerinizi sınıfınızdaki arkadaşları-
nızla paylaşınız.

3.1.1. Yegâh, Hüseynî-aşiran, Rast, Dügâh ve Bûselik Telleri Üzerinde Mandal Çalışması

Kanundaki mandallar Türk müziği ses sisteminin koma değerleri olan diyez ve bemol perdelerinin seslendirilme-
sini sağlar.

Ses Değiştirici İşaretler
Diyez: Önüne geldiği perdeyi inceltir.
Bemol: Önüne geldiği perdeyi kalınlaştırır.
Bekar (Naturel): Diyez ya da bemolle değişikliğe uğrayan perdeyi doğal hâline dönüştürür.
Kanundaki mandalları etkin bir şekilde kullanabilmek için değiştirici işaretleri ve koma değerlerini çok iyi bilmek
gerekmektedir (Tablo3.1).
Tablo 3.1: Değiştirici İşaretler Tablosu

ARALIĞIN ADI KOMA DEĞERİ DİYEZ İŞARETİ BEMOL İŞARETİ SİMGESİ

KOMA 1 F

EKSİK BAKİYYE 3 E

BAKİYYE 4 B

KÜÇÜK MÜCENNEP 5 S

BÜYÜK MÜCENNEP 8 K

TANİNİ 9 T

ARTIK İKİLİ 12-13 A - A
12 13

BİLGİ NOTU

Mandal sistemli kanunların 1880’li yıllarda yapılmaya başlandığı bilgisine ünlü müzikolog Rauf Yekta Bey’in
1913 yılında yazdığı “Türk Musikisi” adlı çalışmasında rastlanmaktadır.
“Evvelce bu çalgıyı icra edenlerin ses perdesini az çok yükseltmek istedikleri telin üzerine bir parmak darbe-
sinden başka başvuracakları bir çare yoktu fakat hem hoş olmayan hem de az muvaffak olunan bu ameliyenin
güçlüğüne çare bulmak üzere bundan 30 sene evvel (1883 civarı) her telin altına iki veya üç madeni parça (man-
dal) konulması düşünüldü. Böylece kolayca kaldırılan veya indirilen bu mandallarla istenilen sesin (perdenin)
tizliği veya pesliği elde edildi."
Rauf Yekta Bey
Türk Musikisi

62 MANDAL ÇALIŞMALARI